A n V a r c h o r iy e V

yish q ilish uchun vujudga kelgan im koniyat ed i. X uddi sh u n in g
u ch un ham o lim -u fozillar, xususan, faylasuflar «yopiq m ak tab -
lar» nam oyandalari em as, balki m ustaqil ta d q iq otch i sifatid a
harakat qila boshladilar. H ar bir tadqiqotchining o ‘ziga xos bayon
q ilish , ilm iy-falsafiy asarlarni o'zig a xos tahlil q ilish , vo q elik n i
ravon, o m m a b o p tilda tasvirlash uslublari vujudga keldi. B unday
uslublar o 'tm ish falsafiy adabiyotlarining sxolastik b ach kan alikk a
asoslangan m urakkab b ayon qilish uslubiga zid edi. Bir ibora
bilan aytganda, R en essan s davri Y evropa falsafiy adabiyotlari
o'tm ish n in g sxem atizm i va aprioristik chayqovchiligiga zarba b er-
ib, v o q ea va h odisalarn i ch inak am iga real tavsiflashga, am aliyot
u ch u n foyda keltirgan m asalalar y ec h im in i top ish ga e ’tiborni
qaratdi.
R enessans davri Yevropa m adaniyatining asosiy targ'ibotchilari
va tash viqotch ilari shahar ah olisin in g yuqori tabaqa vakillari,
yirik ishbilarm onlar, m eshchanlar, yuqori m a’lum otga ega bo'lgan
ch erk ov va m on astir xod im lari edi. Insonparvarlik g'oyalarin i
targ 'ib q ilgan b u n d a y ta r g 'ib o tch ila r va ta sh v iq o tc h ila r n in g
k o 'p c h ilig i lo tin tilin i m u k a m m al b ilg an , q a d im gi Y evrop a
m ad an iyati, xu susan , falsafiy m erosi bilan yaxshi tan ish k ish i­
lar edilar.
R en essan s davri Y evrop a m ad an iyati, x u susan , u n in g falsa­
fasi in so n n in g en g o liy qadriyat ekanligini har to m o n la m a is-
b otlashga urindi. X uddi shu davrga kelib ijtim oiy m u n osabatlam i
b ah olash n in g yangi m e z o n i — in son iylik kriteriysi vujudga keldi.
In so n n in g inson iyligi ajdodlar yaratgan m a d a n iy -m a ’naviy m eros-