A n V a r c h o r iy e V

M a ’lum ki, xalifa U sm o n zam onasid a boshlangan im periya a m a l-
d o r la r i- y u , 
u la m o la r in in g
m o l- u
d u n y o
t o ‘p la s h g a
h ir s
q o ‘yishining yanada avj olishi islom diniga e ’tiqod q o ‘ygan k ish i-
larning g ‘ashiga tega b oshladi. Islom axloqiga xos b o'lgan in so n ­
parvarlik va adolatparvarlik a n ’analaridan ch ek in ish b o sh la n d i.
Biror foydali m eh n a t qilm ay, b osh q a la m in g m ehn ati h iso b ig a
yashash avj o lib borgan b o'lsa, b oshq a bir guruh kishilar sabr-
qanoat, y a ’ni zu h d y o ‘lini tutdilar. A m ir-u h okim larnin g a x lo q -
sizligiga qarshi n o ro zilik alom ati sifatida tarkidunyo q ilib, o ‘z
yurtlaridan ch iq ib ketdilar.
Tarkidunyo qilgan qalandar-darvishlar ijtim oiy hayotdan c h e t-
lashib, uzluksiz to a t-ib o d a t bilan sh u g ‘ullanib, bu d u n y o n in g
barcha lazzatlaridan v o z k ech ib, X u d o vasliga yetish n i va b u n ­
dan lazzatlanish g ‘oyasin i z o ‘r berib targ'ibot va tash viqot q ila
boshladilar. U larn in g b a ’zi birovlari yurt kezib, butun um rlarini
safarda, od am lar orasida o'tk azish sa, b oshq a birovlari o 'z u sto z -
lari, pir-u m urshidlari bilan birga turishardi. U lar o ila qurm ay,
b o la -ch a q a k o'rm ay, tilan ch ilik bilan kun o'tkazishar, nafslarini
jilovlab, faqirona yashashardi. K atta-k ich ik yig'inlarda yaxshilik va
y o m o n lik haqida va’z aytishardi.
Q aland ar-darvish larn in g kiyinishlari ham o 'zg a ch a edi. U s t-
Iarida quroq va ju ldu r kiyim lar, boshlarida ba’zan d o'p p i, b a’zan
esa kuloh b o'lardi. Y onlarida turli narsalarni solish u ch u n kadi
osib yurishar, bellarida kamar, qo'llarida hassa tutardi. K o 'ch am a -