A. M. Nasimov kimyo o‘qitish uslubiyoti amaliy mashg’ulotlarning ishlanmalari

T/R Jihoz nomi Zarurati Buyurtma berilgan sana Buyurtmaning kim tomonidan qabul qilinganligi

2.11. O’quv-laboratoriya va laboratoriya xonasida mavjud mebel, jihozlar va o’quv-laboratoriya asbob-uskunalari va kimyoviy moddalar
3-shakldagi sinf pasporti asosida ro’yxatini tuzadi va uning nusxasini sinf xonasi eshigining yon tarafiga ilib qo’yiladi. 3-shakl

Sinf pasporti T/r Mahsulot nomi O’lchov birligi Soni Qayd raqami (inven. raqami)

2.12. Har haftada kimyo o’quv-laboratoriya xonasidagi va laboratoriya xonasidagi mavjud jihozlarni ko’zdan kechiradi (inventarizasiyadan o’tkazadi) va nosoz holga kelib qolgan jihozlar va ularni ta’mirlash bo’yicha maktabning xo’jalik ishlari bo’yicha direktor o’rinbosariga 4-shakldagi dalolatnoma asosida yozma ravishda ma’lumotnoma taqdim etib boradi. 4-shakl

Sinf xonadagi jihozlar holati bo’yicha Dalolatnoma T/r Mahsulot nomi O’lchov birligi Soni Qayd raqami (inven. raqami) Holati (yaroqli, ta’mirtalab, yaroqsiz) Sababi

2.13. Har haftada o’quv-laboratoriya xonasidagi mavjud kimyoviy moddalarni ko’zdan kechiradi (inventarizasiyadan o’tkazadi) ishlatish muddati tugayotganlarini o’rnini to’ldirish bo’yicha maktabning xo’jalik ishlari bo’yicha direktor o’rinbosariga 5-shakldagi dalolatnoma asosida yozma ravishda ma’lumotnoma taqdim etib boradi.
2.14. Kimyoviy moddalarni ishlatish muddati bo’yicha hisob-kitob ishlarini olib borish – ilovada keltirilgan tavsiyaga asosan olib boriladi. 5-shakl

Laboratoriya xonasidagi kimyoviy moddalarni ishlatilishi bo’yicha Dalolatnoma T/r Mahsulot nomi O’lchov birligi Qayd raqami (inven. raqami) Amaliy mashg’ulot soati Amaliy mashg’ulot sarfi Jami sarfi Topshirdi:__Fan_xonasidagi_jihozlarga_mas’ul'>Topshirdi: Fan xonasidagi jihozlarga mas’ul Imzo F.I.Sh Topshirdi: Laboratoriya xonasidagi jihozlarga mas’ul Imzo F.I.Sh Qabul qildi: Maktab direktorining xo’jalik ishlari bo’yicha o’rinbosari Imzo F.I.Sh

2.15. O’qituvchi tomonidan laborantga taqvimiy mavzuiy reja asosida tashkil etiladigan har-bir darsdan oldin kerakli jihozlar, asbob-uskunalar va kimyoviy moddalar ro’yxatini nomma-nom yozma ravishda beradi.

2.16. Laborant ushbu ro’yxat asosida dars jarayonida foydaniladigan jihozlar, asbob-uskunalar va kimyoviy moddalarni tayyorlaydi.
2.17. Mashg’ulot tugagandan so’ng laborant tomonidan sinf xonasi va laboratoriya asbob-uskunalari tartibga solinadi, shisha idishlar belgilangan talablar asosida yuviladi va quritish moslamasiga joylashtiriladi. Shisha idishlar qurigandan so’ng tartib bilan shkaflarga taxlab qo’yiladi.
2.18. O’qituvchi va laborantdan o’quv-laboratoriya jihozlari, asbob-uskunalari va kimyoviy moddalardan samarali foydalanishda ularning texnik pasportlari va amaldagi me’yoriy talablarga qat’iy rioya etishlari talab etiladi.
2.19. Fan o’qituvchisi va laborant elektr tokini ishlatishda texnikaviy xavfsizlik qoidalariga amal qilishi va baxtsizlik hodisalarida birinchi tibbiy yordam ko’rsatishni bilishi zarur.
4-amaliy mashg’ulot Moddalarning suyuqlanish temperaturasini aniqlash..
Darsni o’tish yuzasidan metodik tavsiyalar.
Darsning asosiy vazifalari talabalarni yangi zamonaviy jihozlarda moddalarning xossalarini o’rganish bo’yicha malaka va ko’nikmalarini hosil qilish hamda ularni mustahkamlash. Qattiq moddalarning, ayniqsa organik moddalarning suyuqlanish temperaturasini bilish, ularning xossalarini o’rganrishning muhim jixatlaridan biri hisoblanadi. Chunki har bir modda uchun qattiq organik modda uchun muayyan suyuqlanish temperaturasi bor. Talabalar bilan mavzu yuzasidan savol-javoblar o’tkazish kerak.
Olingan bilimlarni mustahkamlash maqsadida o’quvchilarga test savollari, mashq va masalalar, mavzuga oid plakatlar asosida darsni tashkil etish kerak. O’quvchilar qiziqishini oshirish maqsadida yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish, munozara, muamoli metodlardan, amalda o’tkazishdan foydalanish yaxshi samara beradi.
Asbobning ishlash jarayoni
1.Asbob tok manbaiga ulanadi.
2.Solingan moddani taxminiy temperaturasini TEMR CONTROLLER dagi ko’rsatkichga to’g’rilab olinadi. Masalan, olingan moddaning suyuqlanish temperaturasini 180⁰S bo’lsa, ko’rsatkich 200 ga to’g’rilanadi.
3.MAIN-ko’rsatkichi yoqiladi.
4.LAMP- ko’rsatkichi yoqiladi.
Olingan moddaning ma’lum bir temperaturaga suyuqlanishini glazok (ko’zgu) orqali kuzatamiz, suyuqlanish boshlanishi bilan PUSH-bosiladi va ko’rsatkich yozib olinadi.
Masalan: salisil kislotasining suyuqlanish temperaturasini shu tarzda aniqlaganda ko’rsatkich 158⁰S ni ko’rsatdi.
O’quvchilarni qiziqtirish maqsadida oson suyuqlanadigan (suyuqlanish temperaturasi 100-200⁰S orasida bo’lgan) organik moddalardan ba’zi namunalarni o’quvchilarga aniqlash uchun berish mumkin. Ular suyuqlanish temperaturasini aniqlaganlaridan keyin shu ma’lumot asosida moddaning qanday modda ekanligini aniqlaydilar.
Saxaroza S₁₂N₂₂O₁₁ (shakar)ning suyuqlanish temperaturasini aniqlanish.
Bu ishni amalga oshirish uchun asbobning metall tarelkachasi o’rtasiga, mikroskop okulyarida ko’rinadigan qilib ozgina shakar kristallari (≈5-10ta) solinadi. Asbobning temperaturani o’zgartiradigan muruvvatini burab 160⁰S ga to’g’rilanadi. Asbobning tarelkachasini qizdiradigan qizdirgichi hamda mikroskopning chirog’i yoqiladi. Okulyarning fonusini burab kristallarni tiniq ko’rinadigan qilinadi va asbobning shkalasidan temperaturani kuzatib boriladi. Shakar kristallari suyuqlanishi bilan shkaladan temperatura aniqlanadi. Shakarning suyuqlanish temperaturasi 160⁰ ga teng.