A. M. Nasimov kimyo o‘qitish uslubiyoti amaliy mashg’ulotlarning ishlanmalari

10-amaliy mashg’ulot BAXS-MUNOZARA USULI-BAXRU-BAYT AYTISHISH
Kimyodan bahs munozara usullaridan foydalanib, talabalarni fikr mulohazalarini bahru – bayt aytish orqali ham shakllantirishga erishish mumkin. Bunda talabalar til – adabiyotlarda qo’llaniladigan bahru – baytni kimyo faniga bog’lab o’rgansalar, bu holatda topqirlik, sezgirlik, ziyraklik, fikrlash qobiliyatlarini shakllantirishga imkon yaratiladi. Dars boshida o’qituvchi darsning maqsadini bayon etgach, bitta talaba bahru – baytlar aytishni boshlaydi, ikkinchisi uni oxirgi harfiga muvofiq keladigan kimyoviy element nomini aytadi va shu holatda aytishuv quyidagicha davom yettiriladi. Masalan: Mis – Simob – Molibden-niukel-litiy…
MIS: Rimliklar qayta ishlab, rudalardan olishgan.
Nomimni “kuprum” deya, konning ismin qo’yishgan.
Issiqlik va elektrni, o’tkazaman jon dildan.
Oilada faqat kumush, biroz oldinda mendan.
Qotishmamdan yasadilar to’p, haykalning o’zi bas.
Latun kerak gilza uchun, “Monetlar” ham kam emas.

SIMOB : Men eng og’ir suyuqlik, oddiy sharoitda ham.

Brom bilan ikkimiz, yashaymiz bo’lib hamdam.

Past harorat bo’lsa ham, bug’lanishim bilasiz.

Havo belbog’ bo’lsam ayting nima qilasiz.

Tutolmaysiz qo’l bilan agar erkin bo’lsam ham.

Zaltirar ziynat berib.qadrdonim amalgam.

MOLIBDEN: Grafitdek mendan ham, qog’ozda iz qoladi.

Sheyele shundan dastlab, bilsnag meni oladi.

Samuraylar qilichin o’tkirligi ham mendan

Shu sabab qurol yasash avjiga yetdi birdan.

Yorug’lik tarqatishga yordam bermoqdir ishim.

Volfram, elektron lampa yoqish tashvishim.

Birikmalarimni ham ko’rasizlar har bir tong

Bo’yoqlar har lavhada, katalizator bir yon.

NIKEL: Meni dastlab rudadan, yolg’onchi mis deb tergan.

Shvedlar kimyogari Kronshtedt nom bergan.

Ona zaminda menga, yetarlidir yo’ldoshlar.

Kobalt, mishyak, mis, temir, oltingugurt qondoshlar.