berish uchastkalarini saylovga tayyorlash hamda saylovda ishtirok
etuvchi nomzodlarga qonun doirasida barcha sharoitlami yaratib
berish kabi masalalar edi. Ammo, saylovda
ovoz berish huquqiga
ega bo‘lgan saylovchilaming (10,5 mln. nafar) barchasini ro‘yxatga
olish ishlari tugallanmaganligi, saylovni o‘tkazish bilan bog‘liq
moliyaviy xarajatlarning yetarli emasligi hamda mamlakatdagi
beqaror vaziyat tufayli saylovlar muayyan muddatga kechiktirildi.
2004-yil 9-oktabrda Afg‘oniston tarixida ilk bor demokratik
ravishda prezidentlik saylovlari bo‘lib o‘tdi.
Saylovda mamlakat
o‘tish hukumati rahbari H.Karzay, Shimoliy Alyans namoyandasi
M.Yu.Qonuniy, mamlakat shimolida katta ta’sirga ega general
A.Do‘stum, sobiq rejalashtirish vaziri M.Muhaqqiq, shuningdek,
ayollar shifokori doktor M.Jalol va
boshqa nomzodlar ishtirok
etishdi. Saylov natijalariga ko‘ra H.Karzay saylovchilaming 55,4%
ovozini olib Afg‘oniston Islom Respublikasining dastlabki pre-
zidenti lavozimini egalladi. Shuningdek, M.Yu.Qonuniy 16,3%,
M.Muhaqqiq 11,6 %, A.Do‘stum 10,2 %, doktor M.Jalol esa 1,2%
ovoz olishdi.
Afg‘oniston prezidentlik respublikasi bo‘lgani uchun yangi
saylangan prezident o‘ziga xolis hukumatni
shakllantirishi lozim-
ligi mamlakat Konstitutsiyasida belgilab qo‘yilgan. H.Karzay ham
saylov natijalari rasmiy e’lon qilinganidan birmuncha muddat o‘tib
2004-yilning 23-dekabrida yangi hukumat tarkibi tuzilganligini ma’
lum qildi. Yangi hukumatda asosiy o‘rinlami pushtun millatiga man
sub shaxslar egallashdi. Chunki H.Karzay, agar saylovda g‘olib chiq-
sa, koalitsion hukumat tuzish rejasi yo‘qligini saylovoldi kompaniyasi
jarayonida bir necha bor 4a’kidlagan edi. Bunday holat mamlakatni
toliblar zulmidan ozod qilishga katta hissa qo‘shgan Shimoliy
Alyans vakillarining hokimiyatdan chetlashtirilganligini bildirardi
va ba’zi noroziliklarga sabab bo‘ldi.
Shunday qilib, Afg‘oniston
rahbariyatining Karzayga sodiq bo‘lgan o‘zagini vise-prezidentlar -
Afg‘onistonning Rossiya Federatsiyasidagi sobiq elchisi A.Z.Mas’ud
va hazoriylar namoyandasi M.K.Xaliliy hamda pushtun millatchilari
- Ichki Ishlar vaziri A.A.Jaloliy, Mudofaa vaziri A.Vardak, Moli-
ya vaziri A.H.Ahadiy, Qishloq xo‘jaligini rivojlantirish vaziri
X.Atmar, Oliy Sud raisi F.X.Shinvoriy va Qobul gubematori mulla
T.Muhammadlar tashkil qilishdi.
2009-yilning 20-avgustida bo‘lib o‘tgan prezidentlik saylovlari
natijasida H.Karzay yana davlat rahbari lavozimini egalladi121.
Biroq, 2004-yil prezident saylovlarida muvaffaqiyat qozongan
H.Karzay uchun 2009-yilgi prezident saylovlarida g‘alaba qozo-
nish birmuncha qiyin kechdi. Saylov jarayonining cho‘zilishi,
AQSHning talabi bilan ikkinchi turning belgilanishi, ikkinchi turda
ishtirok etgan mamlakat sobiq tashqi ishlar vaziri Abdulla Abdulla
tarafdorlarining H.Karzayni ayblashlari
ostida tashqi kuchlaming
muayyan darajadagi sa’y-harakatlari yotganligini va bu orqali
ular H.Karzayga bosim o‘tkazib, biroz cho‘chitib qo‘shishni
istaganliklarini anglash mumkin. H.Karzayga nisbatan bu kabi bo
sim o‘tkazish saylov tugagach ham to‘xtagani yo‘q va aksincha, yan
gi hukumatni shakllantirish, hukumat siyosatini belgilash bo‘yicha
g‘arb mamlakatlari o‘zlarining quyidagi talablarini ilgari surdilar:
- AQSH ma’muriyati Afg‘oniston prezidentiga hukumatni is-
loh qilish va korrupsiyaga qarshi kurashish uchun 6 oylik ultimatum
e’lon qildi;
- Buyuk Britaniya Bosh vaziri Gordon Braun Afg‘onistonni
poraxo‘rlik avjiga chiqqan mamlakat deya atadi va yangi hukumatda
dala qo‘mondonlarini ko‘rishni istamayotganligini bildirdi;
- Fransiya Tashqi Ishlar vaziri Bemar Kushner H.Karzayni
“g‘arbning odami” deya atadi hamda rasmiy Parij bo‘lib o‘tgan
saylovlardagi H.Karzayning asosiy raqibi - doktor Abdullani
Afg‘ onistonning yangi hukumatida
keng vakolatlarga ega vazir
lavozimida bo‘lishini talab qildi;
- BMT Bosh kotibining Afg‘onistondagi maxsus vakili Kay
Eyde esa, korrupsiyaga qarshi kurashish va tuzilajak hukumat
tarkibini shakllantirish bo‘yicha takliflar berdi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
