A. M. Eshmuradov, D. T. Normatova

ZigBee texnologiyasining tavsifi

ZigBee – bu IEEE 802.15 Low Rate Wireless Personal Area Network (LR-WPAN – simsiz shaxsiy hisoblash tarmog‘i) oilasidagi ma’lumotlarni simsiz uzatish tarmoqlarini qurish yangi texnologiyasi hisoblanadi.

ZigBee o‘zi tashkil bo‘ladigan va o‘zi qayta tiklanadigan tarmoqlar bo‘lib, bu ZigBee asosida tizimlarni o‘rnatish va qurishni sezilarli yengillashtiradi, chunki tugunlar ma’lumotlar- ning yetkazilish marshrutlarini mustaqil aniqlab tuzata oladi.

ZigBee bu yuqori ishonchli, rentabelli, energiyaga tejamkor protokol bo‘lib, monitoring qilishi (ma’lumotlarni to‘plash) va boshqarish tarmoqlarini qurish uchun mo‘ljallangan. ZigBee tarmoqda ishlaydigan qurilmalar ta’minot yoqilganida o‘rnatilgan dasturiy ta’minot tufayli o‘zlari bir-birlarini topishni va tarmoqni shakllantirishni, tugunlardan biri ishdan chiqqanida yoki xalaqitlar vujudga kelganida xabarlarning uzatilishi uchun yangi marshrutlarni o‘rnatishni biladi.

ZigBee texnologiyasi ham «nuqta-nuqta» va «yulduz» oddiy ulanishlarni amalga oshirish uchun, ham «daraxt» va «yacheykali tarmoq (Mesh-tarmoq) topologiyali murakkab tarmoqlarni tashkil etish uchun ishlatilishi mumkin. Standart korxonalar va ofis binolari masshtablarida, shuningdek, lokal taqsimlangan obyektlar – omborlar, bozorlar, posyolkalar va boshqalarda turli xil qurilmalar yirik tarmoqlarini qurish uchun optimal hisoblanadi.

ZigBee qurilmalarning qamrab olish zonasi ko‘plab parametrlarga, birinchi navbatda, qabullagichning sezgirligiga va uzatkichning quvvatiga bog‘liq bo‘ladi. Ochiq fazoda ZigBee tarmog‘idagi tugunlar orasidagi masofa yuzlab metrlardan kilometrlargacha, binolarda esa o‘nlab yoki yuzlab metrlargacha o‘lchanadi. ZigBee ning qamrab olishi tugunlar orasidagi masofaga qaraganda sezilarli keng, chunki «ZigZag» modemining retranslatsiyalashi hisobiga qurilmalar mustaqil tarmoqni hosil qiladi, xabarlarni retranslatsiyalashni qo‘llaydi, uzatiladigan ma’lumotlar yaxlitligi tekshiriladigan va AES protokoli bo‘yicha kriptohimoyalashli ma’lumotlarni paketli uzatishning o‘rnatilgan protokoliga ega.

4.