A. Karimov, X. Xoshimov Umumiy kimyodan Masalalar va testlar to`plami Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma so`z boshi

Javob: 1,204 ∙ 10²³ SO₂; 25,6 g O₂
5-masala. 5 g ikki valentli noma`lum metall karbonat HNO₃ bilan reaksiyaga kirishib 8,2 g metall nitrat hosil qildi. Metallning ekvivalentini aniqlang. Yechish:
5 g 8,2
1) MeCO₃ + 2HNO₃ = Me (NO₃)₂ + H₂CO₃
x + 60 x + 124
8,2x + 492 = 5x + 620 3,2x = 128 x = 40 gr “Ca” ekan.
A 40

2) E   20 ekv V II
Javob: 20 ekv.
6-masala. Suvda 1.6 g metall eritilganda 0.896 litr (n.sh) H₂ ajralib chiqdi. Metallning ekvivalentini aniqlang.
Yechish:
1,6 g 0,896 litr Me + H₂O = Me (OH)_x + H₂
x=20 ekv 11,2 litr (ekv.n.sh)
Javob: 20 ekv (Ca)
Mustaqil yechish uchun masalalar

114. 
     1.89 g kislotani neytrallash uchun 0.5 n o’yuvchi kaliy eritmasidan 60 ml sarflandi. Kislotaning ekvivalentini aniqlang.
     
115. 
     Sulfat kislotada 1.68 g metall eritilganda uning 4.56 g sulfati xosil bo’ldi. Metallning ekvivalentini aniqlang.
     
116. 
     5.64 g metall nitrat sulfat kislota bilan ishlanganda shu metallning 4.8 g sulfati xosil bo’ldi. Metallning ekvivalentini aniqlang.
     
117. 
     4.32 g metall xlor bilan ishlanganda shu metallning 21.36 g xloridi xosil bo’ldi. Metallning ekvivalentini aniqlang.
     
118. 
     Metallning ayni bir miqdori 1.42 g xlor bilan va 1.92 g kislota qoldig’i bilan birikadi. Kislotani ekvivalentini aniqlang.
     
119. 
     15 g metall karbonati parchalanganda uning 8.4 g oksidi xosil bo’ldi. Metallning ekvivalentini aniqlang.
     
120. 
     Davriy sistemaning VI – guruh elementi xosil qilgan 5.8 g kislotani neytrallash uchun 2 n. o’yuvchi natriy eritmasidan 40 ml sarf bo’ldi. Kislotani ekvivalentini aniqlang.
     
121. 
     6.06 g ishqoriy metall nitrati qizdirilganda 5.1 g nitrit xosil bo’ldi. Metallning ekvivalentini aniqlang.
     
122. 
     30 litr (n.sh.) NH₃ katalizator ustudan o`tkazilganda (t°=350°C), xajmi 40 litr (n.sh.) bo`lgan gazlar aralashmasi hosil bo`ldi. Ushbu aralashmadagi N₂, NH₃ va H₂ larning xajmiy ulushini (%) da hisoblang.
     
123. 
     Tarkibida 18,06∙10²³ ta kislorod atomi bo`lgan 61 g eritmadagi Na₂SO₄ ning massa ulushini (%) hisoblang.
     
124. 
     Ishqor eritmasiga xlor shimdirilganda eritmada hosil bo`lgan xlorid va gipoxlorit ionlarining massasi farqi 0,8 g ni tashkil qilsa, reaksiyaga kirishgan gaz hajmini (l,n.sh.) hisoblang.
     
125. 
     Kremniy va ko`mirdan iborat 4 g aralashmaga konsentrlangan sulfat kislota bilan ishlov berildi. Olingan gazlar aralashmasi NaOH eritmasiga shimdirilganda eritmaning massasi 17,2 g ga ortdi. Boshlang`ich aralashmadagi moddalar nisbatini (mol) aniqlang.
     
126. 
     16 g CaCO₃ parchalanganda 11,6 g qattiq qoldiq hosil bo`ldi. CaCO₃ ning necha foizi parchalanganligini va qattiq qoldiqning tarkibini aniqlang.
     
127. 
     Faraz qilaylik, tarozi pallalarining chap tomoniga 6,02∙10²³ dona temir atomlari, o`ng tomonidan shuncha kremniy atomlari qo`yilgan. Tarozi pallarini muvozanatga keltirish uchun nima qilish kerak?
     
128. 
     20 litr (n.sh.) ammiak temir katalizatori ustidan o`tkazilganda (t = 350°C), hajmi 25 litr (n.sh.) bo`lgan gazlar aralashmasi hosil bo`ldi. Ushbu aralashmadagi N₂, NH₃ va H₂ larning hajmiy ulushini (berilgan tartibda) hisoblang.
     
129. 
     Kremniy, grafit va kalsiy karbonatdan iborat 30 g aralashmaning natriy gidroksid eritmasi bilan reaksiyada 11,2 litr (n.sh.) gaz ajraldi. Shuncha miqdordagi aralashma xlorid kislota eritmasi bilan reaksiya kirishganda 2,24 litr (n.sh.) gaz ajraldi. Aralashmadagi grafitning massasini (g) toping.
     
130. 
     18,4 g dolomit qizdirilganda uning massasi 2,2 g ga kamayadi. Reaksiyaga kirishmagan dolomit massasini (g) va qolgan aralashmadagi magniy oksidning massa ulushini (%) aniqlang.
     
131. 
     Azot tutgan geteroxalqali birikma yondirilganda 0,4 mol karbonat angidrid,
     

1,204∙10²³ dona suv molekulasi va 2,8 g azot hosil bo`lsa, ushbu birikma nomini aniqlang.

114. 
     Tarkibida 6,02∙10²³ vodorod atomi tutgan metan molekulasini yoqish uchun qancha kislorod atomi kerak bo`ladi?
     
115. 
     Tarkibida 6,02∙10²³ ta kislorod atomi bo`lgan 21,8 eritmadagi kaliy gidroksidning massa ulushini (%) hisoblang.
     
116. 
     Kaliy superoksid va natriy peroksiddan iborat 47,2 g aralashma suvda eritilganda 10,08 litr (n.sh.) gaz ajralgan bo`lsa, boshlang`ich aralashma tarkibini (g) mos ravishda aniqlang.
     
117. 
     900 g suvdagi vodorod ionlari soni 3,01∙10¹⁷ ga teng. Ionlarga dissotsialangan suv molekulasining bittasiga nechta suv molekulasi to`g`ri kelishini hisoblang.
     
118. 
     Tabiiy suvdagi og`ir suvning miqdori 0,02 % ni tashkil etsa, 1 kg shunday suvdagi og`ir suv molekulalari sonini hisoblang.
     
119. 
     Vodorod va is gazidan iborat 60 ml aralashmaga 70 ml kislorod qo`shilib portlatildi. Haroratni tajribadan oldingi sharoitga keltirilganda xajm 100 ml gacha kamaydi. Suv bug`lari kondensatlangandan so`ng esa 80 ml ga teng bo`lib qolgan bo`lsa, undagi gazlarning xajmiy ulushlarini hisoblang.
     
120. 
     Tabiiy suvdagi og`ir suvning miqdori 0,018% ni tashkil etsa, 1000 g shunday suvdagi og`ir suv molekulalari sonini hisoblang.
     
121. 
     Tarkibida 12,04∙10²³ ta kislorod atomi bo`lgan 40,7 g eritmadagi kaliy nitratning massa ulushini (%) hisoblang.