A k s iy a d o r L ik k o m paniyasi bosh t a h r ir iy a t I t o s h k e n t

91  & # * * * * '
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kuy  yog‘ilib  chiqar,  kim lardir  o ‘z  oqshom ini  shodlikka 
to ld irg a n   aziz  bir  odam i  bilan  suhbat  qurardi.  Faqat  u 
yolg‘iz  edi.  U ning  qadam   tovushlari  asfait  y o ik a d a   qar- 
sillar,  sham ol  aralash  quloqni  teshib  yuborguday  olis- 
olislarga  tarqalar  edi.  H a,  u  biladi!  Otasi  jahl  ustida 
shundoq  qilayotganini,  zum   o ‘tm ay  pushaym on  b o iis h i- 
ni,  butun  um idlari  shu  qizidan  ekanini  biladi.  Onasi 
hozir  alam   ichida  zir  titrab,  q o ‘rquvdan  behush  b o iib  
qolganini  ham   biladi.  Lekin  otasi,  onasiga  b o ig a n  
m ehrdan  k o ‘ra  o ‘z -o ‘ziga  b o ig a n   nafrat  z o ‘r  chiqib, 
yetaklab  ketyapti  uni!  Qayoqqa?  M ana  shuni  bilm aydi 
u...
M uqaddam   katta  ko‘chaga  chiqaverishdagi  pastak  uy 
tagida  yotgan  xarsang-toshga  ko ‘zi  tushdi-yu,  birdan 
hushi  joyiga  kelganday  to 'x tab  qoldi.  0 ‘g iin in g   y ig ia - 
yotganini,  o ‘zining  sochlari  to ‘zib  ketganini  endi  payqa- 
di.  C hiroq  nurida  tilsiz  boqib  turgan  bu  tosh  uning 
k o ‘ziga  oltin  b o iib   ko‘rinib  ketdi.  lliq,  aziz  xotiralarning 
quyuni  to ‘satdan  yopirilib  keldi-da,  sekingina  tosh  usti- 
ga  o ‘tirdi.
Bir  vaqtlar  eri  urushda  o ig a n   xotin  shu  tosh  ustida 
o ‘tirib,  pista  sotardi,  M uqaddam   qizaloq  dugonalari 
bilan  doim   shu  yerda   ynardi.
Keyin...  Keyin  u  oqshom lari   zini  kuzatib  kelgan 
Anvar  bilan  xuddi  shu  yerda  o iirg u v c h i  edi...
Birdan  uning  ko ‘z  o ‘ngida  hozirgi  em as,  o ‘sha  o 'z  
A nvar  akasining  uyatchan,  xayolchan  qiyofasi jo nlandi...
M ana,  hozir  ham   ham m ayoqqa  pista  p o ‘ch o g ‘i 
sochilib yotibdi.  C hekka-chekkada  oqarib  yotgan  papiros 
qoldiqlarini  sham ol  erm ak  qilib  pildiratyapti...
0 ‘zi  ham   bir  vaqtlar  A nvarning  m uhabbatini  erm ak 
qilgan  ekan.  D unyo  o 'zi  shunaqa  ekan.  Kishi  o ‘zini 
ardoqlaganlarga  ozor  berarkanu  ozor  berganlarni  ardoq- 
larkan...
U  o ‘g i i   ko ‘ksini  tortqilayotganini  sezib,  egilib  qara- 
di.  Shavkat  ovunib  qolgan,  am m o  u zu n -u zun  kipriklari 
orasida  yosh  yaltirab  turar,  jajji  q o ic h a la ri  bilan  onasi- 
ning  siynasiga  yopishib  olgan  edi.  U   o ‘g iig a   bir  qarash- 
dayoq  ham m a  fikrlari  izsiz  yo‘qolib  ketdi.  K o ‘ksi 
quyoshday  yagona,  quyoshday  yorqin  onalik  m ehri  bilan 
to iib -to s h d i.  Shavkatni  m ahkam   bag‘riga  bosib,  negali- 
gini  o ‘zi  ham   tushunm ay jilm ayib  q o ‘ydi.
92
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

K o‘cha  ichida  shoshilinch  qadam   tovushlari  eshitildi. 
AJIakim  halloslab  yugurib  kelardi.  M uqaddam   shoshilib, 
ko‘ksini  yashirdi.  0 ‘g‘lini  bag‘riga  m ahkam roq  bosib 
 rnidan  turdi.
—  Muqad!
M uqaddam   zulm at  ichidan  chiqib  kelayotgan  ayolni 
d a fa ta n   taniy  olm adi.  Keyin  tikilib  turdi-yu,  qichqirib 
yubordi:
—  Lobar!
Lobar  yugurib  kelib,  uni  quchoqlab  oldi.  U   harsillar, 
tez  chopganidan  rangi  o ‘chib  ketgan  edi.
—  Jinni!  —  dedi  u  M uqaddam ga  o ‘qrayib.  —  Esing 
borm i  o ‘zi?!  N im a  qilib   tiribsan,  Anzirat  xolam ni 
 ldirm oqchim isan?  —  U  Shavkatni  k tarib  olm oqchi 
edi,  M uqaddam   berm adi.
—  Q  yaver,  o ‘:zim...  —  M uqaddam   uning  kelinlik 
latofati  barq  urib  turgan  chehrasiga,  atir  hidi  gurkirayot- 
gan  atlas  libosiga  qarab  turib,  Ioqayd  sradi:
—  Q achon  kelding?
—  Vuy,  odam ning  o ‘takasini  yorib  yuboray  deding!— 
Lobar  nafasini  rostlab  jiim aydi.  —  Oyim   kasalliklarini 
eshitib  kelgan  edim   ..  U zoq  yo‘),  endi  kelib  turgandim , 
xolam   yig‘lab  chiqdilar...  —  U  y o‘l  boshlar  ekan,  sha- 
m oldan  yuzini  p ana  qilib  M uqaddam ga  qarab  qydi.  — 
Jinni  b o ‘lib  qoldingm i?
M uqaddam   sirdosh  dugonasining  xuddi  shu  paytda 
uchraganidan  k nglida  bir  iliqlik  uyg‘onib,  unga  ergash- 
di. 
L obarn ing   sh am o ld a  h ilp iray o tg an   etaklariga, 
shoshilib  qadam   bosishiga  qarab  borarkan,  d a fa ta n  
xayoliga  qiziq  bir  fikr  keldi.  Bu  xayoi  um id  chiro i  sin- 
gari  oldinga  yetaklaganday  b lib  ketdi.
—  Lobar,  qishIog‘inglarda  m enga  ish  bonmi?  —  dedi 
shoshilib.
Lobar  taqqa  to ‘xiab,  burilib  qaradi.  Y ana  yuzini  kafti 
bilan  sham oldan  pana  qilib,  uzoq  qarab  qoldi.
—  N im a  ketm oqchim isan?  —  dedi  ishonqiram ay.
—  Ish  bo ‘lsa,  boram an!  —  M uqaddam   Shavkatni 
o ‘nglab  ko‘tarib,  o ‘jar,  q a fiy   ohangda yana takrorladi:  — 
Butunlay  ketam an!
Lobar  uning  aniq  aytayotganini  tushunib,  tag‘in  bir 
nafas  turib  qoldi.
—  Ish  topiladi,  —  dedi   ylanib.  U  dugonasining  o ‘z