«SHARQ» N A S H R IY O T -M A T B A A
A K S IY A D O R L IK K O M PANIYASI
BOSH T A H R IR IY A T I
T O S H K E N T - 2005
www.ziyouz.com kutubxonasi
www.ziyouz.com kutubxonasi
Sevishganlar kutubxonasi
OTKIR HOSHIMOV
Bm OK
Q nrTm nm i
Qissa
1
«SHARQ» N A S H R IY O T MATBAA
A K S IY A D O R L IK KO M PA N IY A SI
BOSH T A H R IR IY A T I
T O S H K E N T - 2005
www.ziyouz.com kutubxonasi
0 ‘tkir Hoshimov
B ah o r
qaytm aydi:
Qissa.
(«S evishganlar
k u tu b -
xonasi*>). — T.: «Sharq», 2005. — 128 b.
H B K .84(5U )B .
Bosh ta h ririy a tl, 2005-y.
www.ziyouz.com kutubxonasi
cToie quyoshi
S huarodan biri «M uhabbat o ‘zi eski narsadir, am m o har
bir qalb uni qaytadan kashf etadur», degan ekan.
«Sevgi!
Sening shirin tilingdan
Kim o ‘pm agan, kim tishlam agan», deb yozgan edi
shoirlarning ulugMaridan U sm on Nosir.
C hindan ham , ishq-m uhabbat quyoshidan bebahra
inson yo‘q. Quyosh yer yuzidagi har bir xonadonga nur
sochganidek, m uhabbat ham har bir odam k o ‘ngliga ajib
nur olib kiradi. Birov bu nurdan bahra oladi, yana birov
kuyib-yonadi, yana birov esa... zini soya-salqinga olib
qochadi.
Sevgi nim a o ‘zi?
Yuz yil yashagan odam h am , endi o ‘n sakkiz b ah o r
tarovatidagi m ast yigit-qiz ham bu savolga bir xilda javob
bera olm aydi. E htim ol, hazrati Alisher N avoiyning bu
ta ’birlari joizdir: «Ishq — porloq yulduzdir, bashariyat
ko‘zining n u r-u ziyasi shundan; ishq — tovlanib turuvchi
gavhardir — insoniyat tojining ziynati va bahosi shundan.
Ishq — tole quyoshidir, qayuli dillar tikonzori undan gul-
shan...»
Ishqni o ‘ziga xos olam desak, unda bog‘ k o ‘p, cham an
ko‘p va... c h o ‘l-u sahrolari ham bor. U n d a adashganlar
ham bor. «Bilmayin bosdim tikanni, tortadirm an jabrini»,
deb nola qilg‘uvchilar ham topiladi. Bu olam ga qadam
q o ‘uvchi bir narsani aniq anglab yetishi shart: ishqning oliy
bosqichi — AJIohni sevm oqlikdir. Agar dilda bu ishq
b lm asa, ikki yosh sevgisini m akr, xiyla, xiyonat...lardan
him oya qilib boMmaydi. M uhabbat olam i k o ‘chalarida
adashm ay yurishga rgatuvchi aniq q llanm a yq. Biroq
bu m avzuda yozilgan badiiy asarlar yoshlarga ibrat b o ‘lishi
m um kin. Shuni nazarda tutgan nashriyotim iz yoshlarga
ham roh b o ‘lar, degan m aqsadda «Sevishganlar kutub-
xonasi»ni tashkil etishga qaro r qildi. Bu kutubxona taniqli
zbek adiblarining bu mavzudagi m ashhur asarlari va
jah o n yozuvchilarining benazir qissalari bilan boyiydi.
M azkur
ku tub x o n ad ag i
b irin ch i
kitob
0 ‘tk ir
H oshim ovning m ashhur «B ahor qaytm aydi» qissasi bilan
boshlandi. U sizlarga m uborak b o ‘lsin!
5
www.ziyouz.com kutubxonasi
B o ‘sto n qishlo iga o g ‘ir-v a zm in q a d a m la r bilan kuz
k irib keldi. T u m a n lik q o ‘y n id a jim g in a m u d ra g a n
to n g la r,
ilk so v u q o g ‘u s h id a ju n jik k a n s e ry u ld u z
o q sh o m la r b o sh lan d i. H avoga yelpig‘ich d ay q a t-q a t
b u lu tla r
c h iq d i.
Q u y o sh n in g
iliq,
ta n s iq
n u rla ri
o d am larg a xush y o q adigan b o ‘lib qoldi. H a v o d a a n a n a s
isi aralash y o n g ‘oq x az o n la rin in g o ‘tk ir h id i g urkiradi.
Y oz b o ‘yi m eva tugish d ard id a y ash n a g an b o g ‘lar,
s h o d o n sh o v u lla g a n te ra k z o rla r h a y o tn in g m a n g u ,
besh afq at h aq iq ati o ld id a o ‘y c h a n , g‘am g in bosh egdi.
C h o r-a tr o f y a p ro q la m in g m ungli shivir-shiviriga t o ‘ldi.
S u m b u la tu g ‘di. Q ish lo q n i h a lq ad a y o ‘rab o q ay o tg an
a n h o r b ird a n tiniqlashdi. T elb a toM qinlar en d i jilo v lan ib ,
yuvosh b o ‘lib qoldi.
O d a m la r q ilic h in i k o ‘ta rib k e la y o tg a n q is h d a n
c h c h ig a n d a y sh o sh a -p ish a h arak atg a tu sh d ilar. K im d ir
c h o rb o g ‘ida o ‘tin arralad i, k im d ir q o ‘sh n isin in g tom
suvog‘iga h asharga c h iq a b osh ladi.
H a m m a y agona bir tashvish b ilan , kuz tashvishi bilan
turib , kuz tashvishi bilan y o tad ig an b o ‘ldi.
F a q a t b itta h ovlida — qishloq ch e k k asid a, sh u n d o q -
q in a a n h o r y o qasida jo y lash g an h ovlid a su k u n a t hu km
surar, faqat b ir kishi yolg ‘iz o ‘z tashvishi b ilan b an d edi.
* * *
U p a st-b a la n d q o y alar o ra sid a n o t ch o p tirib b o ra y o t-
ganm ish. O t yeldek u c h a rm ish , to g ‘u to s h la r c h irp ira k
b o ‘lib o rq a d a qolib k etarm ish . B irdan h a m m a y o q n i zu l-
m at qoplab d i. O t allan im ag a q a ttiq q o q ilib d i-d a , q o p -
q o ro n g ‘i jarlik k a m u n k ib ketibdi. U o tn i b y n id an
m ah k am q u ch o q lab o lg a n c h a shuvillab pastga tu sh ib
k e ta y o g a n m is h u
y erg a
h e c h
y e tm a s m is h .
N a fa si
b o ‘g ‘ziga tiqilib, d a h sh a td a n o y o q -q o ‘llari to sh d ay q o tib
qolgan m ish...
— A -a-a!
A lim ard o n o ‘z o v o zid an o ‘zi c h c h ib uyg‘o n ib ketdi.
A n c h a g a c h a q a y e rd a y o tg a n in i b ilo lm ay , k o ‘z!arini
www.ziyouz.com kutubxonasi
k a tta -k a tta o c h g a n c h a shiftga tikilib qoldi. A ’zoyi b ad an i
o ‘t b o ‘lib y o n a r, p esh a n asin i m u zd ek te r bosgan, bir
tu ta m soch i te r a ralash qoshlarig a y opish ib qo lgan edi.
U a n c h a g a c h a b e h u sh tikilib y o td i-d a , vassajuftlari
sarg‘ayib k etg an shiftn i, to k ch ad a g i la g a n -to v o q la rn i,
b u rch ak d ag i s h k a f u stid a tu rg a n , c h a q a solinad ig an
g a n c h m u sh u k c h a n i k o ‘rib sekin u f to rtd i. X ayriyat,
uyda ekan!
Bir la h z a d a n keyin k o ‘z ngidagi n arsalar tag ‘in
siyrak tu m a n lik ic h id a y o ‘q o ld i-y u , y an a alah la y bo sh la-
di. Z u m o ‘tm ay tag ‘in k o ‘zini o ch d i. B o ra -b o ra fikri
tin iq la s h ib , shiftga
tik ilib q o ld i.
Q a y e rd a n d ir b ir
q ald irg ‘o c h uyga otilib kirdi. Shift tag id a ay lan a -ay la n a
vassajufldagi u z u n m ixga kelib q o ‘ndi. G ‘am gin g in a
vijirlab q o ‘ydi. O q -sa rg ‘ish b y n in i burib A lim ardo ng a
qaradi. M u n c h o q d e k k o ‘zlarini tikib u z o q q arab tu rd i-
d a, y an a b ir sayrab q an o tin i yozdi. Lip etib pastga
sh o ‘ng ‘idi, d e ra z a n in g o c h iq tav aq asid an hovliga otildi.
A lim ard o n k o ‘rp a o stid an q o ‘llarini m ash aq q at bilan
sug‘urib oldi. T irsagiga tay an ib , sek in d eraza to m o n g a
o ‘girildi T erla b yo lg an b ad a n ig a sovuq sh am o l tegdi.
Bo‘g ‘ilib -b o ‘g ‘ilib y o ‘ta la b o sh lad i. H a r y o ‘talg an id a
nafasi o g ‘ziga tiq ilar, k o ‘z o ‘ngida xira h a lq a c h a la r p ir-
p irar, q u lo q lari s h a n g ‘illar edi. N ih o y a t, sek in -sek in
d a m in i rostladi, hovliga tik ilg an c h a bir tekis, c h u q u r-
c h u q u r nafas o la boshladi.
O c h iq d erazadari tip -tin iq o sm o n n in g bir chekkasi
k rin ib tu rard i. C h ek k a -c h e k k a d a g i a z am at y o n g ‘o q lar
sh ov-shuv etib , o ‘tib ketgan b a h o rin i eslaganday jim g in a
xayolga to lg an , o ‘rik larn in g q o n d a y qizargan y apro q lari
uzilib k etish d an c h c h ib titrab tu rib d i. Y o n g ‘oq shoxida
zag‘izg‘o n sayradi. K eyin ola q a n o tla rin i yoyib, havoga
k o ‘tarild i-y u , u z u n d u m in i likillatib, etakdagi m o lx o n a
tom iga borib q o ‘ndi. T o m u stiga yoyib tash lan g an
m ak k ajo ‘xo rilam i b ir-ik k i c h o ‘qigan b o ‘ld i-d a , yana
q a n o tin i yoyib havoga k o ‘tarild i. D e v o r oshib q o ‘shni
hovliga o ‘tib ketdi.
A lim ard o n shu yo zd a onasi o ‘lg an id an keyin hovli-
d an fayz k etg an in i h o z ir ayniqsa, c h u q u r his qildi. O nasi
n e c h a yildirki, u n i u y lan tirish n i orzu qilar, am m o
A lim ard o n u n am as edi. R ost, u k o ‘p qizlarni k o ‘rgan,
lekin h e c h biri b ilan birga b o ‘lishni xayoliga ham k eltir-
www.ziyouz.com kutubxonasi
m agan edi. “ A w a l k o n serv ato riy an i b itirib olay, u y og ‘i
o ‘zi to p ilib k e ta d i” , deb o ‘ylardi. A lim ard o n d ip lo m
y o q lash id an bir hafta o ld in o n asi q azo qildi. U orzusiga
yetolm adi: k elin in in g q Iid an b ir p iyola c h o y ich a
olm ad i.
A lim ard o n y uragining bir b u rc h id a uyg‘o n g a n c h id a b
b o ‘lm as h a sra td a n en tik ib qoldi.
— A nvar h am k elm ab d i, n om ard! — p ic h irla d i u
g‘ijinib. A lim ard o n b eto b b o ‘lib q o lg an id an beri goh
A nvar, goh onasi h a r kuni kelib u n in g h o lid an x ab a r olib
tu rish ard i. B ugun kelm abdi. “ B irovning g o ‘riga birov
tu sh arm id i? A nvarning m e n bilan n im a ishi bor!” U ja h l
bilan k o ‘zlarin i c h irt yu m ib , k o ‘rp a n i boshiga to rtd i.
Y an a k o ‘zi ilinay o tg an ed i, g u rs-g u rs q ad a m tovushi
esh itild i. A lim a rd o n k o ‘rp a n i k o ‘ta rib q a ra g u n c h a ,
allakim d e ra z a y o n id an lip etib eshik to m o n g a o ‘tib
ketdi.
“ A nvar!” — A lim ard o n esh ik n in g o ch ilish in i kutib ,
burilib q arab yotdi.
A nvar pastak esh ik d an b o sh in i egib k ird i-d a , q o ‘lid a-
gi q o g ‘o z x a lta n i b ir c h e k k a g a q o ‘yib , s h im in in g
p o ch a sin i q oqa b oshladi.
E ngash ib tu rg a n c h a b o sh in i k o ‘tarib q a ra d i-d a , jil-
m aydi.
— T u zu k m isan ?
A Jim ardon in d am ad i. Q o sh in i c h im irg a n c h a tikilib
yotaverdi.
A nvar h a r kelganida sh u n d a y jilm ay ib q a ra r, xu dd i
sh u n d ay past, m e h rib o n o v o z d a u n d a n ho l so ‘ra r edi.
H o z ir A lim ard o n u n in g tez y u rg a n in i, k o ‘ylagining
tu g m alarin i yechib y u b o rg a n in i, ichidagi m aykasi terlab
badaniga yopishib q o lg an in i ko ‘rdi.
A nvar tuflisin in g bog ‘ich in i sh o sh a -p ish a y ec h ib , te z -
te z yurib u n in g tepasiga keldi. K arav o t yoniga c h o ‘k ka-
lab, p eshan asiga m u zd ek kaftini q o ‘ydi.
— Isitm ang y o ‘q -k u , — d ed i y a n a jilm ayib .
A lim ard o n u n in g q o ‘lini p e sh a n a sid a n olib tash lad i.
“ Y ol on ay ty ap ti!”
— Y lda oMib q o ld in g m i, d eg an d im .
A n v a r d o ‘s tin in g b o ‘g 'iq o v o z id a n u n in g xafa
boMganini tu sh u n d i, k o ‘z m ilk larin in g c h e ti tirishib ,
qizarib ketdi. U n in g sal narsaga qizarishi h am , q izlard ek
Do'stlaringiz bilan baham: |