A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Turang‘i (Populus diversifolia Schrenk) 
bo‘yi 15-18 m ga, 
tanasining diametri 80-90 sm ga yetadigan daraxt, tanasi tik yoki 
qiyshiqroq o ‘sadi, sershox shoxlari yo‘g ‘on. Shox-shabbasi yoyiq, keng, 
qalin bo‘lib, diametri 10 m gacha boradi, Po‘stlog‘i yosh vaqtida silliq, 
kul rang katta yoshida b o ‘yiga chuqur yoriladi. Shoxlari yumaloq, g‘isht 
rangda, yupqa po‘sti ajralib turadi, tuksiz. Novdasi ham yumaloq, tuksiz, 
kurtaklarining b o ‘yi 3 mm, uchburchakli yoki keng tuxumsimon, yashil- 
kul rangda. Barglari yosh vaqtida ingichka, dag‘al zangori-yashil 
rangda, cheti notekis, unda bo'lajak tishchalar izi bor, plastinkasi bir oz 
bukilgan, kalta bandli. Barg plastinkasi terakning yoshiga qarab o ‘zgarib 
turadi. Shuning uchun ham bu terak turli bargli terak deb ham ataladi.
Changchi gulli kurtaklarining bo‘yi 8 mm, mayda, tuxumsimon, 
o ‘tkir uchli, sariq, novvoti rangda, tuksiz. Kuchalasining bo‘yi 3,5 sm, 
eni 1-2 sm. U rug‘chi guli kurtaklari changchi gulli kurtaklaridan 
yirikroq. Kuchalasining bo‘yi 3-4,7 sm, eni 1,5-2 sm, tuxumsimon, 
osilib turadi. Mevasi kalta tukli, so‘ng tuksiz bo‘lib qoladi. Yetilganda 
qo‘ng‘ir rangli pardachaga o ‘xshaydi va tez to‘kilib ketadi. Urug‘ining 
bo‘yi 0,8-1 mm, eni 0,4-0,6 mm, romb yoki lanset shaklida. Yuzasi 
silliq, g ‘adir-budir, sariq, oqish yoki novvoti rangda, tubi to‘q jigar 
rangda, sertuk, bu tuklar urug‘ga nisbatan 2-5 marta uzun, ular kumush 
rang bog‘lam hosil qiladi. Bu terak asosan urug‘dan ko‘payadi, ildizdan 
yaxshi bachkilaydi, qalamchadan ko‘paytirish juda qiyin. Yog‘ochi och 
sariq rangda, o ‘zagi g ‘isht rangda, qattiq. 0 ‘q ildizi yon tomonga 
shoxlagan
Turang‘i Q ozog‘istonda daryo bo‘ylarida, jumladan, Ural, Emba, 
Irtish, Sirdaryo, Amudaryo daryolari bo‘yida, vodiylardagi to‘qay 
o ‘rmonlarida tarqalgan, Xitoyning g ‘arbida ham uchraydi. Daryo 
qirg‘oqlaridagi qumli va qumoq tuproqli yerlarda turang‘i yaxshi o ‘sadi. 
Sho'rtob yerlarni ko‘kalamzorlashtirishda turang‘i katta ahamiyatga ega.