A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

23-rasm. Virgin archasi.
Shimoliy Amerikaning g ‘arbiy va sharqiy shtatlarida tabiiy 
tarqalgan. Tuproq tanlamaydi. Quruq toshli, qumli va botqoq hamda 
nam sho‘rtob tuproqlarda o ‘saveradi. Qurg‘oqchilikka, havoning 
ifloslanishiga, soyaga chidamli. Yog‘ochi o ‘zakli, yumshoq, xushbo‘y 
hidli b o iib , qalam ishlab chiqarishda ko‘p foydalaniladi. Undan mayda 
mebel va boshqa buyumlar ham yasaladi.

---

Bu archa Qora dengiz bo‘ylarida, Kavkazda va Qrimda, Ukrainada, 
Belorussiyada ekiladi. Uni yashil to ‘siq sifatida yakka-yakka yoki to ‘da- 
to‘da qilib ekish tavsiya etiladi. Ushbu archa turi 0 ‘zbekiston sharoitiga 
yaxshi moslashgan archa turi b o iib , ko‘kalamzorlashtirishda keng 
foydalaniladi. Shahar havosining ifloslanishiga va tutunga chidamli 
tur,Toshkent sharoitlarida о ‘sib turgan archa daraxtlarining 80% yaqini 
Ж
HL '# 
-• 
shu turga tegishli. 0 ‘zbekiston
shimoli, Qoraqalpogiston Res- 
* 
publikasida ham yaxshi o ‘s-
moqda.
TUYYA (THUJA) TURKUM I
Bu turkumga daraxt yoki 
buta o ‘simliklar kiradi. Uning 5 
ta turi bor. Shulardan bittasi 
g ‘arb tuyyasi ustida to‘xtalib 
o ‘tamiz.
G ‘arb 
tuyyasi 
(Thuja 
occidentalis L.) bo‘yi 10-12 m, 
diametri 1 m keladigan daraxt. 
Ayrim tuplarining bo‘yi 30 m 
gacha ham yetadi. Shox-shabbasi 
piramida shaklda tanasi jigar 
rangda. 
Katta yoshida po‘st 
tashlab turadi. 
Birlamchi va 
ikkilamchi 
novdalari 
yassi 
b o iib , 
yasmiqchali. 
Ular 
uchinchi yili silindr shakliga 
kiradi. 
Shox-shabbasi 
zich 
joylashgan. Barglari yozda to‘q 
yashil, 
qishda yashil-qo‘ng‘ir 
rangda boiadi, smola bezlari 
y o ‘q. 
Yuqori 
novdalardagi 
barglari o ‘tkir uchli, qattiq, yon 
novdalaridagisi to‘mtoq va oval