A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

manzarali 
daraxt 
sifatida 
keng 
ekiladi.
Toshkentga oldingi asming 60-yillarida Moskva viloyatidan keltirilib
iqlimlashtirilgan. Shimoliy Amerikada xuddi shu kabi moviy va
kumushrang ninabargli shakllarga ega 
Engelmann qoraqarag‘ayi
(Picea 
Engelmannii 
Engelm.) 
Kanada qoraqarag‘ayi (Picea
sanadensis Britt.) tabiiy tarqalgan va ko‘kalamzorlashtirishda keng
q o ‘llaniladi.
OQQARAG‘AY (ABIES) TURKUMI
Bu turkumning vakillari katta daraxt, shox-shabbasi doira shaklida
joylashgan bo‘lib, konussimon shakl hosil qiladi. Ninabarglari yassi,
novdada spiral shaklda yoki ikki qator joylashadi.
Oqqarag‘ay bir uyli, ayrim jinsli daraxt. Qubbalari oval shaklda
b o ‘lib, daraxtning yuqori qismida, novdalarda tik joylashadi. Ular
birinchi yili yetiladi. Changlanish oldidan chang xaltachasi ko‘ngdalang
yoriladi va ichidagi changi sochilib tarqaladi. Yetilgan qubbalarining
tangachalari kuzda to‘kiladi, lekin o ‘zagi daraxtda qoladi.
Oqqarag‘ay asosan urug‘dan ko‘payadi. U parxish, payvand yo‘li
bilan ham ko‘payadi. Po‘stlog‘ida smola yo‘llari bor, y o g ‘ochi rangsiz
b o iib , unda smola y o ila r i y o ‘q. Oqqarag‘ay qoraqarag‘ayga nisbatan
soyasevardir. U y o lg iz va boshqa daraxtlar bilan birgalikda ham o ‘sadi.

---

Oqqarag'ay turkumida 52 ga yaqin tur bo‘lib, ulardan 9 tasi MDH da
uchraydi. Ulardan eng ko‘p tarqalganlari sibir, yevropa, kavkaz
oqqarag‘aylari, oq po‘stli va balzamli oqqarag‘aydir.
Yevropa oqqarag‘ayi (Abies alba Mill.) b o‘yi 55 m va diametri
1,5 m bo‘lgan, piramida shaklidagi shox-shabbali daraxtdir. Shoxlari