A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

Orqa transkriptaza
g X
Integraza
Л * -
Proleaza
Ц
gp!20 
L .
sp41
C 1)4 retseptori
• RNK nukliotidi
O dam D N K si
6-rasm. Virus CD4 hujayrasi ichida.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Virusning g p l 2 0 oqsili hujayraning CD4 retseptori bilan 
b o g i a n g a c h . CD4 m olekulasining sitoplazmatik uchastkasida tez ­
da fosforlanish kuzatiladi. bu jaray on hujayra proteinkinazasi bi­
lan katalizlanadi. 2 soatdan keyin hujayra sitoplazm asida ehiziqli 
shakldagi provirus DN K si aniqlanadi, 6 soatdan keyin esa virus 
D N K sining halqasim on shakli aniqlanadi. y a 'n i virus genom ining 
hujayra genom iga integratsiyasi yakunlanadi. Shu vaqtdan b o s h ­
lab infeksiyaning latent bosqichi boshlanadi. Virus o ‘z antigenlari 
bilan hozircha im m un tizimini «qitiqlamaydi», demak. virusga nis­
batan m axsus antitela ishlab chiqarish k o 'rinishidagi im m un jav o b
y o 'q va sensibilizatsiyalangan limfotsitlar y o 'q (7- rasm).
Orqa transkriptaza
lntegraza
Proteaza
■ 4
gp!20 
L ,  
8P41
• R NK nukleotidi
•
D N K nukleotidi
RNK OIV
Odam D N K si
7-rasm. Virus CD-I hujayrasi ichida.
Y uqorida aytilgan latent infeksiva tushunchasi faqatgina alohida 
olingan bitta hujayra uchun tegishli, butun organizm uchun emas. 
O rganizm uchun infeksiyaning bu davri «inkubatsion» davr deb 
ataladi. O rganizm miqyosida k o 'p g in a omillar ta 's ir qilib virusning
36
C D 4 retseptori
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

latent genomini faollashtirib. viruslar ekspressiyasiga olib kelishi 
mumkin. B unday omillar bo 'lib boshqa viruslar va bakterial infek­
siyalar, glukokortikoid gorm onlarning miqdorining ortishi, giper- 
termiya. ultrabinafsha nurlari va boshqalar hisoblanadi. Anti CD4 
antitanachalar bilan immunofluorestsent va im m unogistokim yo 
tekshirish usullari natijasida aniqlandiki CD4 molekulalari faqat 
T4-limfotsitlardagina emas, balki dendrit hujayralarda, monotsitlar- 
da (makrofaglarda), nevronlarda, eozinofillarda, megakariotsitlar- 
da, sperm atozoidlarda va boshqa qator hujayralarda ham ekspres- 
siyalangan.
3. 
M onotsitlar (makrofaglar) - bu hujayralarni obrazli qilib O l V ­
ga nisbatan «Troyan oti» deb ataganlar. M onotsit hujayrasining 
tashqi m em branasida CD4 molekulasi 10 barobar kam b o ‘lgani bi­
lan, sitoplazma ichida ularning miqdori yuqori. Yangi hosil b o i g a n
virionlar hujayra ichidan tashqariga chiqishi hujayraga sitonekrotik 
ta 's ir qilmaydi. O 'z navbatida. monotsitlarning lizosomal apparati 
virionlarga parchalovchi ta 's ir etmaydi (8-, 9-, 10- rasm).
8-rasm. Virus CD4 hujayrasi ichida.
37
www.ziyouz.com kutubxonasi

---