A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V


O ‘zbekistonda O IV /O IT S yuqishinin g ijtimoiv va m uhitga



Download 8,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/163
Sana19.02.2022
Hajmi8,65 Mb.
#459518
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   163
Bog'liq
OIV. OITS (A.Pakirdinov, U.Valixonov)

O ‘zbekistonda O IV /O IT S yuqishinin g ijtimoiv va m uhitga
oid omillari
Yoshlar ayniqsa, qizlarning xabardorligi darajasiga. natija- 
da xavfsiz xulq-atvor tanloviga ta 's ir ko'rsatuvch i m uhim ijti- 
m oiy omillar orasida jin siy m asalalar va OIV yuqishi masalalarini 
m uhok am asin ing a n 'a n av iy tarzda milliy axloq-odob qoidalariga 
zid ekanligini qayd etish mumkin. Ushbu masalalar m u ho kam a si­
ning t a ’qiqlanishini xotin-qizlarning tengsizligi. ayolning moddiy 
jihatdan erkakka qaramligi, erkaklar va ayollar tom onidan nikohga- 
eha b o 'lg a n jinsiy aloqalarga nisbatan ikki xil ijtimoiv axloqiy qa- 
rashlarning qoTlanilishi, shuningdek. avollarga nisbatan oilaviv 
zo 'ro v o n lik k a jam oatch ilik bag'ri kengligi tufayli yanada kuchaya- 
di. Jam oatchilik orasida prezervativlarga talab darajasi pastligicha 
saqlanm oqda.
O 'z be k isto nd a OIV infeksiyasi tarqalishining m uhim sababla- 
ridan biri OIV bilan vashovchi kishilarning kamsitilishi (stigma- 
tizatsiya) bilan bog'liq. V aziyatning tahlili shuni ko'rsatdiki. h o ­
zirgi paytda m am lakat aholisi o ‘zining OIV m aqom ini bilmaslikni 
afzal k o ‘rmoqda. O IV /O ITS bilan kasallangan kishi zim m asiga 
kasallikni boshqa o dam ga yuqtirish xavfi yuzaga kelgan taqdirda 
qonun oldida javob g a rlik shaklidagi q o 's h im c h a m as'u liy a t yuk- 
lanadi. OIV maqom i to 'g 'risid a g i axborotni oshkora bo'lishi OIV 
infeksiyasi bilan kasallangan kishiga nisbatan ijtimoiv cheklab 
q o 'y ish q o ila n ilis h ig a olib keladi. Bunday kishilar uchun amal- 
da tibbiy xizmatlar. ta'lim olish va ishga kirishga oid cheklovlar 
paydo bo'ladi. Vaholanki. O lV ning yuqishi. eng avvalo, odam- 
lar xulq-atvoriga bog'liq bo'lib. har bir alohida odam tom onidan 
nazorat qilinishi mumkin. O 'z in in g OIV m aqom idan ogoh bo'lg an
shaxs xatti-harakatlari O lV n in g yuqishidan him oyalashga va avni 
paytda o 'z in in g OIV m usbat m aqom i oqibatlarini yengillashtirish- 
ga } o'naltirilgan bo'lishi m um k in (jumladan, nikohlanish. farzand 
k o ‘rish, o 'qish, oilaning q o 's h im c h a darom ad manbavi sifatida 
vordamchi x o 'jalik tashkil etishi va h. к masalalarini hal etishda). 
K o 'p c h ilik tom onidan shu narsa tan olinganki. har bir inson o 'z i-
28
www.ziyouz.com kutubxonasi


ning OIV m aqomini bilishi epidem iyaga qarshi kurashishning eng 
m uhim chorasi bo 'la oladi.
OIV OITS epidemiyasi avj olishi sabablarining yana bir guruhi 
biologik omillar hisoblanadi. Bu O I \ ' infeksiyali kishilarning davo- 
lanish bilan yetarli darajada qam rab olinmasligi bo 'lib. bu hoi OIV 
musbat subpopulatsiyasining virus yuklamasini yuqori bo'lishi va 
OIV infeksiyasining у uqish ehtimolini yuqori b o '1 ishini belgilaydi. 
JA Y B Y u K tarqalganlik darajasining pasaym aganligi (2005- yilda 
m am lakatning 5 ta m a i n u r i y hududidagi 1768 nafar hom ilador 
ayol qamrab olingan epidem iologik nazorat m a'lum otlariga ko'ra 
ularning 1.5 % da zaxm kasailigi borligi aniqlangan) aholiga OIV 
vuqishi xavfini oshiradi.
O 'z b e k isto n epidem iya ko'tarilishiga oid ichki omillar bilan 
birga aholining jadal migratsiyasi kuchli b o 'lg a n davlatlar, eng 
avvalo, Rossiya Federatsiyasi, shuningdek, Q o z o g ‘iston va Toji- 
kistondagi OIV tarqalganlik darajasi bilan b o g ‘liq b o 'lg an tashqi 
omillar ta'sirini his etmoqda.

Download 8,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish