A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

1- sx e m a . 
Tug'ruq jarayoni boshlanishi bilan to u tugaguncha 
(chaqaloqning kindigi kesilgunga qadar). uning 1-soatida homila­
dorning 1 kg vazniga 2 mg hisobidan. keyingi har bir soat uchun 
esa 1 kg vazniga 1 mg hisobidan azidotimidin vena qon tomiri ichi­
ga tomchilab yuboriladi.
2 -s x e m a .
Tug'ruq faoliyati boshlanishi bilan nevirapin (vira- 
mun) 1 tabletka - 200 mg 
p er os
beriladi. agar tug'ruq jarayonining 
davomiyligi 12 soatdan ortib ketsa. unda yana 200 mg nevirapin 
beriladi. Bu sxema. asosan. homiladorlik davrida azidotimidin bi­
lan ximioprofilaktika olmaganlarda qoilaniladi. Agar homilador 
ayol homiladorlik davrida azidotimidin qabul qilayotgan bo'lsa, 
uning dozasi avvalgidek davom ettirib boriladi (nevirapin bilan bir­
galikda).
3 - s x e m a
(rezerv sxema). Tug'ruq jarayoni boshlanishi bilan azi­
dotimidin 300 mg 
p er os
beriladi. keyin esa to chaqaloq homila- 
dordan ajralguncha (kindik kesilguncha) har 4 soatda 400 mg dan 
berib boriladi.
Tug'ishdan keyingi chaqaloqning ximioprofilaktikasi:
158
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1- sx e m a . 
Azidotirnidinning qiyomi chaqaloqning har 
1 
kg vaz- 
niga 2 mg dan 6 hafta mobaynida har 6 soatda
p er os
berib boriladi. 
Har haftada chaqaloq tortib turiladi, vazniga qarab dorining dozasi 
korreksiya qilinadi. Agar chaqaloq preparatni peroral qabul qila ol- 
masa, unda azidotimidin 1 kg vaznga 1.5 mg dan har 6 soatda vena 
qon tomiri ichiga yuboriladi.
2- sx e m a . 
Nevirapinning suspenziyasi chaqaloqning har 
1 
kg 
vazniga 2 mg dan 
3 
kun mobaynida har 24 soatda 
p er os
berib bo­
riladi.
1998- yili CDC MMWR (R R-3) homiladorlarga ximioprofilak- 
tika o'tkazishning yangi tavsiyasini bergan (AQSh va Yevropa 
davlatlari uchun), unga ko'ra homiladorlar katta yoshli odamlarga 
tavsiya qilingan standart antiretrovirus terapiya sxemasi bo'yicha 
da\ olanadilar. O'zbekistonda shu usulda ximioprofilaktika o'tka­
zish qabul qilingan (OlV/OlTSni davolash qismida keltiriladi).
OIV infeksiyasiga chalingan homiladorlardan tug'ruqni qabul 
qilishning taktikasi quyidagilardan iborat:
- suvsiz davrning uzoq cho'zilishiga y o i qo'ymaslik kerak. 
chunki suvsiz davr 4 soatdan ortiq davom etsa, OIV infeksiyasining 
homilaga yuqish xavfi ortadi:
- agar tug'ruq jarayoni asoratlarsiz kechayotgan b o is a . amnio- 
tomiya o'tkazmaslik kerak:
- teri (homila)ning butunligi buziladigan yoki chaqaloqning 
ona qoni bilan kontakti yuzaga kelishiga olib keladigan har qanday 
muolajani o'tkazmaslik kerak (imkon qadar):
- epiziotomiya yoki perineotomiya o'tkazmaslik kerak;
- akusherlik qisqichi. vakuum-ekstrakt qo'ymaslik kerak:
- t u g 'r u q n i kuchaytirish yoki qo'zg'altirish maqsadga muvofiq
emas:
- butun tug'ruq davomida barcha tug'ruq yoilarini har 2 soatda 
sanatsiya qilib turish kerak (2 % xlorgeksidin eritmasi bilan);
- chaqaloqni dezinfeksiyalovchi suyuqlikda yoki sovunli suvda 
terisi va shilliq qavatlarini avaylab (shikastlamay) yuvish kerak;
159
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

-
kesar usulini akusherlik ko'rsatmasi bo'yicha, yoki reja asosi­
da. onaga va chaqaloqqa yetishi mumkin bo'lgan xavfini va afzal- 
ligini hisoblab ko'rib, amalga oshirish kerak.