A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik

3.5. Asar tarkibining tahlili
A n ’anaga ko'ra, tarixiy asarlar «Bismillohi R ahm onu Rahim» so'zidan 
keyin ham d, tahm id — Allohga ham du sano bilan boshlanadi. So'ngra, 
n a ’t — M u h am m ad Payg'ambarning t a ’rifi, maqtovi bitiladi. Yana to 'rt 
sahobalar—Xalifai Roshidin, y a ’ni to'g'ri yo'ldan yurgan xalifalar — Abu 
Bakr Siddiq, Um ar, U sm o n va Alilarning madhi o 'rin oladi. S hundan 
keyin tarixchi o 'z asariga homiylik qilgan shaxsni ulug'laydi. Alohida 
ibora «Amm o b a ’d» so'zidan so'ng muallif o'zi va yozm oqchi bo'lgan 
asari to'g'risida ixcham m a ’iumot yoki shu xususida ayrim tafsilotlarni 
zikr etadi. Buni mualliflar m uqaddim a yoki debocha deb ataydilar. Mana 
shundan so'ng asarning asosiy m azm uni bayon etiladi. Tarixiy asarlarda, 
asosan ikki uslubda voqealar bayon etiladi.
a) Xronologik tartibda, ya’ni yilma-yil. Bu tartibda «Tarixi Tabariy», 
«Mujmali Fasixiy», «Matla’ as-sa’dayn» va «Bobumoma» kabi asarlar yaratilgan.
b) Tarixiy asarlarda eng m uhim voqealar alohida sarlavha ostida bayon 
etiladi.
Bundan tashqari turli hududlarda yuz bergan voqealar alohida bayon 
etilishi m um kin. Yana ayrim tarixiy asarlarda yuqoridagi usullar aralash 
holida ham kelishi mumkin.