A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


 .  «Muntaxab  ut-tavorix*



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet396/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   392   393   394   395   396   397   398   399   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

7.3.13 .  «Muntaxab  ut-tavorix*
“ M untaxab  ut-tavorix”  ( “Saylanma tarix”)  asarining  muallifi  qo'qonlik 
yirik tarixchi olim  Hakimxon to'radir (taxm.1802  -  vafot etgan yili  m a’lum 
emas). Ota tarafidan naqshbandiya tariqatining yirik namoyandalaridan biri, 
yirik ilohiyot olimi Maxdumi A ’zam  Kosoniy ( 1461/62—1542/43)ning avlodi, 
ona tarafidan  Q o'qon  xoni  N orbo'taxon  (1770—1800)ning  nabirasidir.
Otasi  sayyid  M a’sum xon  to 'ra   U m arxon  davri  (1809— 1822)da  va 
M uham m ad  Alixon  hukm ronligi  (1822—1842)ning  dastlabki  yillarida 
xonlikning  shayxulislom i  lavozim ini  egallab  turgan.  H akim xon  to 'ra  
M uham m ad  Alixon  hukm ronligi  aw alid a  N am angan,  T o 'ra q o 'rg 'o n   va 
Kosonsoyda  hokim   bo'lgan.  Lekin,  k o 'p   o 'tm ay   otasi  ham ,  o 'zi  ham  
x o n n in g   g 'a z a b ig a   d u c h o r   b o 'lib ,  eg a lla b   tu rg a n   la v o z im la rid a n  
bo'shatilganlar  va  haj  m arosim ini  ado  etish  uchun  A rabistonga jo 'n a tib  
yuborilgan.  Otasi yo'lda,  M ozori sharifda  1834-yili vafot  etgan.  Hakimxon 
to 'ra   esa  k o'p  m ashaqqatlar chekib,  yetti  yildan  keyin  Rossiya,  Turkiya, 
Iroq,  Suriya  va  Falastin  orqali  M akkaga  yetib  bordi.  O 'sh a n d a  1834-yili 
u  Orenburgda  podshoh  A leksandr  I  bilan  uchrashish  sharafiga  m uyassar 
bo'lgan.  H akim xon  to 'ra   M akka va  M adina  ziyoratidan  qaytgach,  1828- 
yili,  M uham m ad Alixondan cho'chib Q o'qonga borm adi va qolgan umrini 
Kitobda  kechirdi.  O 'zining  yozishicha,  K itobda  uning  qarindoshlari  va 
ozm i-ko'pm i  yer-suvi  bo'lgan.
Hakim xon  to 'ra   yirik  tarixnavis olim   bo'lib,  o'zining  “ M untaxab  ut- 
tavorix”  asarini  1843-yilning  29-m ay  kuni  yozib  tam om langan.
“ Muntaxab ut-tavorix”da qadimiy zam onlar,  islomiyatdan aw al  o'tgan 
Payg'ambarlar, qadimgi  Eron  podshohlari,  Xitoy va Yevropaning qadim iy
241


podshohlari, xalifayi  Roshidindan to   M ovarounnahm ing  M ang'it va  Ming 
sulolasidan  chiqqan  oliy  hukm doriar zam onigacha  kechgan  tarixi  bayon 
etiladi.
A sarda  Q o 'q o n   xonligining  xonlik  asoschisi  S h o h ru h x o n (1 7 0 9 - 
1721 )ning o 'g'li va toj-taxt vorisi Abdurahim xon  (1721 — 1724) zam onidan 
to   N orbo'taxon,  O lim xon  va  U m arxon  davri  tarixi  yaxshi  yoritilgan. 
Asarda  m uallifning  Rossiya,  Turkiya,  Iroq,  Shorn  (Suriya)  va  boshqa 
m am lakatlarga  qilgan  sayohati  chog'ida  olgan  taassurotlari  va  o 'sh a 
m am lakat xalqlarining ijtimoiy-siyosiy hayoti, tarixi va hayot tarzi  haqida 
keltiigan  m a’lum otlari  ham   diqqatga  sazovordir.
“ M u n tax ab   u t-ta v o rix ” n ing  q o 'ly o z m a   n u sx alari  kam .  U n in g  
D ushanbeda, Tojikistonda A.A.Semenovning uy muzeyida saqlanayotgan 
forscha  fotonusxasini  A hror  M uxtorov  1983-yili  ikki  kitob  holida  chop 
etd i.  A sam in g   o 'z b e k c h a   nusxasi  ham   b o 'lib ,  h o z ird a   O 'z R   FA 
S harqshunoslik  instituti  xazinasida  (raqam i  №   594)  saqlanm oq da. 
K itobning  ikkinchi  jild i  tan q id iy   m atni  yapon iy alik   o lim la r  Yayoi 
Kawahara  va  Koichi  H aneda tom onidan  Tokio  shahrida  2006-yili  e ’lon 
qilindi.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   392   393   394   395   396   397   398   399   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish