A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


 .5 .  «Dastur  ul-muluk»



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet388/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   384   385   386   387   388   389   390   391   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

7.3 .5 .  «Dastur  ul-muluk»
“ D astur  u l-m u lu k ”  ( “ P odshohlarga  q o 'lla n m a ” )  nom li  qim m atli 
asam ing  muallifi  XVII  asr tarixchisi  Xoja  S am andar Term iziydir.  U ning
233


o 'z  ismi  M uham m ad  Baqoxoja b o‘lib, asli  Nasaf(Qarshi)lik,  M ir Haydariy 
tariqati shayxlaridan biri oilasida dunyoga kelgan.
Xoja Sam andarTerm iziy Ashtarxoniylardan Abdulazizxon (1645-1681) 
va Subxonqulixon (1681—1702) bilan zamondosh bo'lgan.  U  1702-yilgacha 
Qarshida  raislik lavozim ida1  turgan,  Abdulazizxon va  Subxonqulixonning 
harbiy  yurishlarida  ishtirok  etgan.  Oxiri  ana  shu  M ir  Haydariy  tariqati 
shayxlaridan ba’zilarining ig‘vosi bilan  1702-yili raislik lavozimidan iste’foga 
chiqishga m ajbur bo'ldi va um rining oxirigacha,  'aqat  ilmiy faoliyat  bilan 
mashg'ul bo'lgan.
Xoja  S am andar  Term iziy  o 'z   davrining  keng  m a ’lum otli  kishilari 
jum lasidan bo'lgan.  O 'sh a vaqtlarda yozilgan bir q ato r kitoblar, jum ladan 
“ M uzakkiri  ahbob” ,  “ M uhit  at-tavorix” ning  m a’lum otlariga  qaraganda, 
u  yetuk  shoir,  yozuvchi  va  tarixchi  olim   bo'lgan,  ilohiyot  ilm ini  ham  
yaxshi  bilgan,  k o 'p   sayohat  qilib,  nazariy  bilim ini  m ustahkam lagan.
Bizning  zam onim izgacha  olim ning  ikki  m uhim   asari  yetib  kelgan. 
Bulardan  biri  “ D astur  ul-m uluk”  bo'lib,  u  1695-yili  va  ikkinchisi  “Anis 
ul-fuqaro” (“ F aqirlardo'sti”) nomi bilan m ashhur bo'lib,  1735-yiIi yozilgan. 
.
O 'zbekiston tarixini o'rganishda Xoja S am andarT erm iziyning “ Dastur 
ul-m uluk” asari zo 'rq im m a tg a ega.  Asar Buxoro xonligining XVII  asm ing 
70-90-yillardagi  ijtimoiy-siyosiy ahvolini, shuningdek,  Buxoro bilan Xiva 
xonliklari o'rtasidagi siyosiy m unosabatlam i o'rganishda katta ahamiyatga 
ega.  Asarda  o 'z a ro   kurashlar,  oliy  m artabali  m ansabdordar orasida  keng 
tarqalgan  buzuqlik, poraxo'rlik, zulm  va m ehnatkash xalqning o g 'ir ahvoli 
haqida qim m atli  m a’lum otlar mavjud.  “ D astur ul-m uluk”da o'zbeklam ing 
etnik  tarkibi  haqida  ham   m uhim   dalil  va  m a’lum otlam i  uchratam iz.
1971-yili  “ D astur ul-m uluk”asarining forsiy m atnini,  ruscha taijim asi, 
zarur  izohlar  bilan  M .A .Salohitdinova  chop  etdi.  Asam ing  o'zbekcha 
nashri  1997-yili  Jabbor  Esonov  tom on dan  am alga  oshirildi.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   384   385   386   387   388   389   390   391   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish