A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

Mavzuni mustahkamlash uchun berilgan savollar
/■ 
Mahmud Koshg‘anyning «Devonи Itig'olit-turk• asarida nima haqida so ’z
boradi?
2. Benmiyning «Osor ui-voqia• asari nima haqida?
■ *AI komil fi-t-tarix» asari muallifi kim?
■ Abu Safar Tabarivning tarixiy asari nomi nima?
U shbu mavzu B. A hm cdov asariga tayanib yoritildi.
181

---

5 - M A V Z U . T E M U R 1 Y L A R D A V R I M A N B A L A R I
(X IV a sr 7 0 -y illa r i - 1 5 0 6 -y illa r )
D arsning mazmuni: T em uriylar davri.
Reja:
5.1. Asosiy siyosiy-ijtimoiy voqealar.
5.2. O 'zbek tilidagi m anbalar.
5.3. Fors tilidagi m anbalar.
Asosiy tushunchalar: Temuriylar, tuzuk, suyutg'ol, xon, am ir, podshoh..
5 .1 . Asosiy siyosiy-ijtim oiy voqealar
XIV 
asr ikkinchi yarmiga kelib Chig'atoy ulusining janubi-g'arbiy qismini 
tashkil etgan Movarounnahrda siyosiy tarqoqlik yanada kuchaydi. Bu, ayniqsa 
am ir ul-um aro Qazag'on vafotidan (1358-yili) keyin kuchayib, mamlakat 
m ayda qism larga b o ‘linib ketdi. M asalan, Shahrisabzda Hoji Barlos 
mustaqillik bayrog'ini ko'tardi. Xo'jandda Boyazid jaloir mustaqillik e ’lon 
qildi. Balxda Amir Husayn xon etib ko'tarildi, Shibiig'onni Muhammad 
Apardi egalladi. X uttalonda Kayxusrav o'zini podshoh deb e ’lon qildi. 
Badaxshon mahalliy hukm doriar — Badaxshon shohlari qo'liga o ‘tdi.
Feodal tarqoqlikdan barlos am irzodalaridan Am ir T em ur ustalik bilan 
foydalandi va 1370-yili oliy hokim iyatni qo'lga oddi. U 1370-1378- 
yillarda m am lakatdagi tarqoqlikni tugatib, M ovarounnahr va Xorazmni 
o'ziga bo'ysundirdi. 1381-1402-yillarda A m ir T em ur qo'shni mamlakatlar 
ustiga harbiy yurish qilib, E ron, Kavkaz orti, Iroq, Kichik Osiyo va 
Shim oliy H indistonni istilo qildi, Oltin 0 ‘rda xoni To'xtam ishga (1376— 
1395) qaqshatqich zarba berib, uning poytaxti Saroy Berkani egalladi.
A m ir T em ur va Tem uriylar davlati mayda uluslarga boMingan holda 
idora qilindi. M asalan, A m ir T em ur saltanati to 'rt qismga bo'lingan edi: 
X u ro so n , Ju rjo n , M o za n d aro n va S eiston (m arkazi H irot 
sh a h ri) 
Shohruxga; G 'a rb iy Eron, O zarbayjon, Iroq va Arm aniston 
(m arkazi 
T abriz), M ironshohga; Fors, y a’ni Eronning janubiy qismi 
(m arkazi 
S heroz), Um arshayxga; A fg'oniston va Shim oliy H indiston 
(m arkazi 
G 'azn i, keyinchalik Balx) Pirm uham madga suyuig'ol (shahzoda 
amirlarga 
toj-u taxt oldidagi katta xizm atlari uchun shartli tarzda in ’om
qilingan 
yer-suv va uni idora qilish huquqi) berilgan edi.
Am irTem ur vafotidan (1405-yil 18-fevral) keyin 1409-yilgacha 
o'zaro kurash 
davomctdi. Shohruh Mirzo (1409-1447), Mirzo Ulug'bek (1409-1449), 
Sulton