A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

4 .4 .  Fors  tilidagi  manbalar
4 .4 .1 .  «Buxoro  tarixi»
“ Buxoro tarixi”, “Tarixi Narshaxiy” va “Tahqiq ul-viloyat” (“ Buxoro viloyati 
tahqiqi”)  nomlari  bilan  mashhur  bo'lgan  bu  asar  Buxoro  va  Quyi  Zarafshon 
vohasida joylashgan shahar va qishloqlaming jo'g'rofiy holati, aholisining VII— 
X asrlardagi  ijtimoiy-siyosiy  hayotini  aks ettiigan  qimmatli  tarixiy manbadir.
Kitob  m uallinning  nom i  qisqacha  Narshaxiy  (899—959)  deb  ataladi. 
Uning  to 'liq   ismi  Abu  Bakr  M uham m ad  ibn  J a ’far  ibn  Zakariyo  ibn 
Xattob  ibn  Shariq  bo'lib,  X  asrda  ijod  qilgan  buxorolik  yirik  tarixchi 
sifatida  m ashhurdir.  Tarixchi  S am ’oniyning  m a ’lum otiga  qaraganda 
Narshaxiy asli  Buxoroning Narshax (hozirgi Vobkent yonida) qishlog'idan. 
Narshaxiy  o 'z   asarini  944-yili  yozib  tugallagan.
“ Buxoro tarixi”  asarining  Narshaxiy yozgan  arab tilidagi  asli  saqlanib 
qolm agan.  Asar  1128-yili  faig'onalik  (Quva  shahridan)  Abunasr Ahmad 
ibn  M uham m ad  ibn  N asr al-Q ubaviy tarafidan  ilk borqisqartirilib,  forsiy 
tilga  taijim a  qilingan.  O radan  taxm inan  50  yil  o 'tg ach ,  1178-yili  kotib 
M uham m ad  ibn Zufar ibn  U m ar tom onidan  “ Buxoro tarixi” asari  ikkinchi 
m arta  tah rir  etildi.
“ Buxoro  tarixi”  asarining  bizgacha  yetib  kelgan  nusxalarida  1178—
1220-yilgi  voqealar  bayoni  uning  tarkibiga  kiritib  yuborilgan.  Shunga 
qaraganda,  N arshaxiyning  asari  uchinchi  m arta  n o m a ’lum   m uharrir 
tom onidan  to'ldirilgan  ko'rinadi.
“ Buxoro  tarixi”  O 'zbekistonning  arablar  tom o nid an   bosib 
o lin ish i, 
bu  yerda  islom  dinining  tarqatilishi  ham da  m am lakatning