A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

4 .3 .  Huquqiy  hujjatlar  va  yozishmalar
Xoja  Ahrorga  tegishli  vasiqa  va  vaqfnom alar.  Bu  turdagi 
hujjatlar 
ko 'p  va ulam i  arxiv va  m uzeylam ing fondlaridan,  shuningdek 
q o 'ly o zm a 
kitoblar saqlanayotgan kutubxonalardan topish mumkin. Yirik 
sharqshunos 
olim a  O .D .C hexovich  (1 9 1 2 -1 9 8 2 )  O 'zbekiston  Respublikasi 
F anlar 
akadem iyasining  Sharqshunoslik  instituti  va  O 'zbekiston 
Respublikasi 
Davlat  arxivi  fondlarida  saqlanayotgan  vasiqa  va 
v a q fn o m alar  fondini 
k o 'p   yillar  davom ida  qunt  bilan  o'rgandi  va  ular  ichida  Xoja 
U baydulla 
Ahrorga  tegishlilarini  ajratib  olib,  m atni  va  ruscha  tarjimasi 
va  maxsus 
tadqiqot bilan birga qo'shib  1974-yili  “С ам аркандские документы  X V - 
XVI  веков”  nom i  bilan  nashr  etdi.
164

---

X oja  U b ay d u lla  
A hror  o 'z   davrining  badavlat  o b ro'li  kishisi  bo'lib, 
am lakatning  ijtimoiy-siyosiy  hayotida  katta  nufuzga  ega  bo'lgan.  Uni 
dhu darajaga 
y etk azg an  
om illardan  biri  bu  uning q o 'lid a to'plang an  katta 
S  r-suv 
va  m o l-m u lk  
bo'ldi.  Tarixiy  m anbalam ing  guvohlik  berishicha, 
uning  300  jufti 
no v  
(bir juft  ho'kiz  yordam ida  haydab  ekiladigan  yer) 
yeri, 
sh ah arlard a 
tim   (usti yopiq bozor), d o 'k o n ,  h am m o m ,  karvonsaroy, 
tegirmon, 
m oyjuvozlari 
bo'lgan.
X oja  U b a y d u lla   A h ro r  m a ’rifa tli  va  r a iy a tp a r v a r   k ish i  ed i. 
Daromadining birqism ini xayrli  ishlarga sarflagan, xalq  manfaatini  himoya 
qilgan.  M asalan,  1463-yili  Tem uriyzoda  U m arshayx  M irzo  Toshkent 
xalqidan  katta  m iqdorda  xiroj  talab  qilganda,  Xoja  Ubaydulla  A hror uni 
o'z hisobidan to 'lab  yuborgan;  hunarm andlar va b ozor ahlidan olinadigan 
tam g'a  solig'iga  qarshi  chiqqan,  uning  o 'z i  va  mulki  barcha  soliqlardan 
ozod  qilinganiga  qaram ay,  ayrim   yillari  ham m a  qatori  xiroj,  ushr  va 
boshqa  soliqlar —  m a ’unoti  devoniya  va  navoibi  sultoniya  to 'la b   turgan.
Xoja  Ubaydulla  A hror  h ar  yili  Sulton  A hm ad  M irzo  (1 458-1494, 
M ovarounnahr hukm dori)ning devoniga  80  m ing  m an  (4,32  kg.ga  teng) 
g'allani  xiroj  o 'rn id a   yuborib  turgan;  yiliga  unga  xirojning  bir  q ism in i-
10  ming  kum ush  tanga  berib  turgan.
Xoja Ubaydulla Ahrorga tegishli vasiqa, vaqfnoma va boshqa huquqiy hujjatlar 
hali boshqa yerlandan ham topiladi.  Lekin, O.D.Chexovich nashrqilganlarining 
o'zi  ham  O'zbekistonning  XV-XV1  asr  boshidagi  ijtimoiy-iqtisodiy  ahvolini 
o'rganishda  birinchi  datajali  manbalardan  biri  bo'lib xizmat  qiladi.