A. A. Xashimov, M. M. Mirxaydarov elektr yuritma

12.5 - rasm. AP – 140 chastota o‘zgartirgichining strukturaviy sxemasi 

---

346 
12.6 - rasm. AP – 140 chastota o‘zgartirgichi o‘zgarmas tok bo‘g‘ini (3PT) 
12.7 - rasm. Uch fazali ko‘prikli invertor sxemasi 
 
Invertor tranzistorli kalitlarni KIM (kehgli impulsli modullash) – 
boshqaruvchi yordamida o‗zgarmas kuchlanishni rostlanadigan chastotali (f) va 
rostlanadigan amplitudali (U) o‗zgaruvchi kuchlanishiga aylantiradi. O‗zgarmas 
tok zanjiri orqali aktiv quvvat tarmoqdan motorga uzatiladi. Reaktiv quvvatning 
aylanishi uchun zanjir tashkil qilinadi ( bu zanjir asinxron motor elektrmagnit 
maydonini hosil qilish uchun tuziladi): motor statori chulg‗ami – tranzistorli 
kalitlarni shuntlovchi teskari diodlar – filtr kondensatorlariga ega. Kalitlar 
yopilganda induktiv toklar diodlar orqali filtr sig‗imiga tutashadi. 

---

347 
Tranzistorli kalitlar drayverlar bilan boshqariladi. Ular kuch 
zanjirlarini boshqaruv zanjirlaridan ajratadi va tranzistorlar himoyasini 
ta‘minlaydi. 
12.8 - rasm. AP – 140 elektr yuritmasining boshqaruv bloki 
Mikroprotsessorli boshqaruv bloki (12.8 - rasm) dasturlanadigan kontroller, 
analogli – raqamli o‗zgartirgichlar va boshqaruv pultidan tashkil topadi. Kontroller 
chastotaga bog‗liq bo‗lgan amplitudali kuchlanishli o‗zgartirgich chiqish 
kuchlanishini keng – impulsli modullashtirishni amalga oshiradi (12.9 - rasmga 
qarang). 
U = A+Bf 
Bu yerda A va V koeffitsientlar dasturlanadi. 
Kontrollerda elektr yuritmani rostlovchi va texnologik jarayon parametrlarini 
ta‘minlovchi PID rostlagichi dasturlangan, (masalan) suvning bosimi yoki sarfi. 

---

348 
Bu parametrlar bo‗yicha teskari bog‗lanish signallari nazoratchiga ARQ orqali 
kiritiladi.