A. A. Xashimov, M. M. Mirxaydarov elektr yuritma

v) dinamik moment grafigi; 
g) elektr yuritmaning yuklanish diagrammasi. 
Elektr yuritmaning yuklanish diagrammasi – bu motor hosil qiladigan 
momentning vaqtga bog‗liqligi. U statik moment va dinamik momentlarning 
yig‗indisi sifatida hisoblanadi M = M
q
+M
din 
= f(t).
Taxogramma – bu mashina ishchi organi yoki motor vali tezligining vaqtga 
bog‗liqlik grafigi ω = f(t). 
Xaqiqiy yuklanish diagrammalari hisobiy diagrammalardan ancha farq qilishi 
mumkin. Bu esa mashinani turlicha yuklatishga, mashinist tajribasiga bog‗liq 
bo‗ladi. Ammo har doim elektr yuritma elementlarini hisoblash uchun ma‘qul 
bo‗lgan ishlab chiqarish mashinasinineg biror bir qismini tanlash imkoniyati bor. 

---

324 
12.1 – masala. 
Minorali kran uchun ko‗tarish mexanizmi va yuritmasi yuklanish diagrammasi 
hamda xarakat taxogrammasi qurilsin. Ish sikli 500 kg li yukni ko‗tarish va bo‗sh 
ilmoqni tushirishdan tashkil topadi. Uzatma F.I.K. 0,9; baraban diametri 0,6 m; 
motor nominal tezligi 60 1/s; ko‗tarish tezligi 1 m/s; ilmoqni tushirish tezligi 2 
m/s; motor valiga keltirilgan mexanizm va motor yakori inersiya momenti 0,2 
kg∙m
2
; ko‗tarish balandligi 20m. 
Echimi: 
1.
Baraban validan motor valiga o‗tish nisbatini topamiz: 
i=
2.
Yukni ko‗tarish paytidagi motor validagi statik moment
M
s
= 
Ilmoqni tushirishda xarakatga qarshilik momenti uzatmadagi yo‗qotish momenti 
(taxminan) 
3.
Tezlanish va sekinlanishni a
1,3
=10m/s
2
deb qabul qilib xarakat 
taxogrammasi parametrlarini topamiz 
t
0
=15c 
Taxogramma 12.2 - rasmda ko‗rsatilgan. 

---

325