A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

GLOSSARIY


Analog hisoblash mashinalari, yoki uzuliksiz hisoblash mashinalari – ular uzuluksiz shakldagi axborotlar bilan ishlaydilar, yani qandaydir fizik kattalikdagi uzuluksiz qatorga ega bo‘lgan qiymatlar ko‘rinishidagi (ko‘pincha elektor kuchlanishi).
Arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ) – barcha arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni sonli va belgili axborotlar ustuda bajarish uchun mo‘ljallangan.
Asosiy xotira (AX) – axborotni tezkor saqlash va mashinaning boshqa bloklari bilan axborot almashish uchun mo‘ljallangan.
DXM (duragay (gibrid) hisoblash mashinasi), yoki kombinirlashgan hisoblash mashinasi – raqamli va uzuluksiz shaklda ifodalangan axborotlar bilan ishlaydi. Ular o‘zida AXM va RXM afzalliklarini mujassamlashtirgan bo‘ladi.
Energiya manbai – blok, shaxsiy kompyuterning elektr tarmog‘idan va alohida energiya manbaidan ta’minlash vositasi.
Interfeys (interface) – kompyuter qurilmalarini samarali muloqatini ta’minlab beruvchi ulanish va aloqa vositalar majmuasi.
Ish stansiyalari (work station) – hisoblash tarmoqlarida bitta foydalanuvchi tomonidan ishlatishga mo‘ljallangan, ko‘pincha ma’lum ko‘rinishdagi ishlarni bajarishga maxsuslashtirilgan (grafik, muhandislik, matbaa va hokazo).
Ishonchlilik – bu tizimning unga qo‘yilgan vazifani to‘liq va to‘g‘ri uzoq vaqt davomida bajarish xususiyatidir.
Kesh-xotira – bu bufer, foydalanuvchi ega bo‘la olmaydigan tezkor xotira, ancha sekin ishlovchi xotira qurilmalarida saqlanayotgan axborotlarni avtomatik ravishda kompyuter tomonidan amallarni bajarilishini tezlatish uchun ishlatadi.
Ko‘p foydalanuvchili mikrokompyuterlar – bular quvvatli mikrokompyuterlar, bir necha vidioterminallar bilan jixozlangan va vaqtni taqsimlash ish tartibida faoliyat ko‘rsatadi, bu unda bir necha foydalanuvchi samarali ishlashiga imkon beradi.
Kompyuter (elektron hisoblash mashinasi) – hisoblash va axborot masalalarini yechish jaroyonida axborotlarga avtomatik ishlov berish uchun mo‘ljallangan texnik vositalarining to‘plami.