A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova

FOYDANISH UCHUN TAVSIYA ETILADIGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Savelev I.V. “Umumij fizika kursi” Toshkent “O‘qituvchi” 1975 y.
   
2. 
   Детлав А.А. Яворский Б.М., Милковская Л.Б., Курс физики. М. Высшая школа, 1977.
   
3. 
   Сивухин Д.В., Обший курс физики, М. Наука, 1983.
   

11-MAVZU. ELEKTROMAGNITIZM. BIO-SAVAR-LAPLAS QONUNI. AMPER VA LORENS KUCHI

1820 yilda daniya fizigi Taefs Xristian Ersted tajriba asosida magnit strelkasining ustiga parallel joylashtirilgan o’tkazgichdan tok o’tganda magnit strelkasining dastlabki vaziyatdan og’ishi va o’tkazgichga perpendikulyar joylashganligi aniqlandi. Parallel tokning o’zaro ta’sirini birinchi marta 1820 yil fransuz olimi Andre Amper tajriba asosida aniqlagan.

Qo’zg’almas elektr zaryadlari atrofida fazoda elektr maydon hosil bo’lganikabi elektr toki atrofida magnit maydon hosil bo’ladi.

Konturning magnit momenti vector kattalik bo’lib, uning yo’nalishi kontur sirtiga o’tkazilgan musbat normalning yo’nialishi bilan mos

tushadi.

P  ISn

Magnit induksiya chiziqlari deb, shunday egri chiziqlarga aytiladiki, uning har bir nuqtasida magnit induksiya vektori urinma ravishda yo’nalgandir.

Agar parmaning ilgarilama harakati o’tkazgichdagi tokning yo’nalishi bilan mos tushsa, parma dastasining aylanishi esa tokli o’tkazgich atrofidagi magnit maydon kuch chiziqlarini ko’rsatadi.

Magnit maydonda joylashgan tokli ramka.

B  ^M

IS₀

Magnit maydonda joylashgan to’g’ri o’tkazgich.

B  ^F ;


_{B }  <sup>N

</sup>  Tl

To’g’i tokning magnit induksiyasi.

Il

_{B } _{0 H } _{0 } 2l _;



^_ A  m ^<sub>

H </sub> 1 _ 2l

Aylana tokning magnit induksiyasi.

2 4 R

B  ₀ H

2 R

Salenoidning magnit induksiyasi.

B  ₀

I  ₀

I ^N ;

l

  4 10^{7 N}

0 _m

Amper qonuni. Magnit maydonda joylashgan o’tkazgichga ta’sir

etuvchi kuch Amper kuchi deyiladi. F_A  BIl sin