А. А. Ашрабов, 10. В. Зайцев

.168

---

<а)
000000а
■
4 J ^-
■
- ! ^
2? I ^
С\»
If-
à)
Æ :
4
4
-
65
*+■
9 2 0 .
i j / 0
9 2 0
j . 
\^5 0
9 2 0
6 5
2 9 9 0
9.2- раем. Ораёпма панелларииинг кундаланг кесимлари:
а
— дои равий буш лицли (ар м атур ал аш ш артли равиш да к у р са ти л м а га ы ), 
0, в
— цовуррали па- 
н еллар (а р м ат ур а л а ш ш артли равиш да к ;ур сат и л м аган ), г - 2 Т ти п даги к а т т а оралицли туш ам а 
(чап да — туш ам ан и н г оралицдаги кесим и, ун гд а — таян ч д аги кеси м и ), 
д —
9,12 ва 15 м ли оралик* 
лар уч у н тегиш лич а олдиндан зури ц ти ри лгаи , балан длиги 40, 50 ёки 60 см ли кутисим он TÿmaMa 
/ — б уй л ам а ц о вур гал ар , 
2 —
кун д ал ан г ко вур гал ар
билан, к о н с т р у к ц и я н и н г у м у м и й массасини к а ма й т ир иш га эришган 
^олда панелларни жой ла шт и р ишн и нг энг м а к б у л йули топилади 
М а в ж у д панел типлари ( 9 . 2 - р а с м ) у л ар ни н г массасини камай- 
гириш м а к с а д и д а к о в у р г а л и цилиб ёки т у р л и ш а к л д а г и к ов ак л и
16Ь

---

килиб ишланади. Панелла рнинг эни массасини ( к у п и билан З . . . 5 т )
дисобг а олган д о л д а та нла на ди. Т е к и с шиплар у ч у н к о в а к л и па- 
неллар ва ц о в у р г а л а р и юкори т о м о нг а к а р а т и л г а н п а н елл ар да н
фойдаланилади. ^ о в у р г а л а р и пастга к а р а т и л га н п а н елл ар ка тта 
н а г р у з к а л а р т у ш а д и г а н саноат биноларида ишлатилади. Панел 
к е с и м и ни н г шаклини б е л г и л а ш д а уни ишлаб чи к а ра д и г ан з а в од -
нинг т ех н о ло г и к имкониятларини дис с бг а олиш лозим. Олдинлан 
з у р и к м а г а н п а н е лл а р у ч у н М 2 0 0 , МЗОО маркали бетон, олдиндан 
з у р и к к а н п ан елл ар у ч у н ма р к а л ар и
б ир му нч а юкори бетонлар 
ишлатилади.
П ан е л ла р па й в а ндла нг ан т у р л а р ва к а р к а с л а р билан а р м а т у р а -
л ана д и. Олдиндан з у р и к к а н п ан елл ар г а з у р и к т и р у в ч и а р м а т у р а
сифатида асосан А-1У А- У, Ат-У к л а с с л а р д а г и с т е р ж е н ь арма- 
т у р а л а р ишлатилади. Панел токчасининг эни б уй л аб ( к о в а к л и
п а н е лл а рд а ) ё к и к о в у р т а л а р д а ( к о в у р г а л и п а н е л л а р д а ) остки буй- 
л а м а а р м а т у р а урнатилаДи. Ясси к а р к а с к у р и н иш и д а г и к у н д а л а н г
а р м а т у р а панелнинг к и рр а ла ри га ж о й л а ш т и р и л ад и ва п а н е л л а р ­
нинг б у р ч а к л а р и г а у р н а т и л а д и г а н м о н та ж и л м о к л а р а р м а т у р а г а
пай вандланади . Па н е л ла р м он т а ж к и л и н а ё т г а н д а к у й м а д е т а л л а р
п а й ва и д л аш йули билан бириктирилади. Кейин панеллар ораси- 
д а г .1 чоклар бетон билан т у л ди р ил а ди . Бетон шпонк ала р па н е л­
лар билан б и р г а л и к д а силжишни й у к о т и ш г а ишлайди.
2Т типидаги, т у ш а м а де б ат а л ад и г ан к а тт а ораликли п а н ел ­
лар у с т и д а а л о д и д а т у х т а л и б у т а м и з ( 9. 2-расм,
г).
Б у н г а у х ш а -
ган к а т т а ораликли т у ш а м а л а р асосан з алли биноларга ( с ав д о ,
у м у м и й овк а т ла ниш, спорт, оммавий т омоша , к у р г а з м а , л е кц и я
заллари ва ш у к а б и л а р г а ) ишлатилади. Колонналарнинг йирик- 
л ашт и р ил га н т у р л а р и г а э д т и ё ж ма ъ м ур и й бинолар, ма к т а бла р,
б ола ла р богчалари у ч у н борган сари ортиб б ор м о к да . Каватининг 
баландлиг и 4,2 м ли б у каби ж а м о а т бинолари у ч у н к о л о нн а л а - 
рининг тури 2Т т иида ги 6 X 1 2 м ли т у ш а м а л а р и б у л г а н бир тип- 
д а г и к а т т а ораликли к а р к а с ишлаб чикилган. Кам к а в а т л и бино­
лар у ч у н ИИ-04 с е р и я д а г и к о л о н н а л а р ва р и г е л л а р д а н я с а л г а н
т а я н ч л а р д а г и к ирра ла ри к е с и лг а н 2Т т ипд а ги 12 метрли т у ш а м а ­
лар ишлатилади (9 . 5- р ас м,
д).
2Т типда ги т у ш а м а л а р о д а т д а ,
к и см л а р га а ж р а л м а й д и г а н бикр ко липл ар да т а й ё рл а на д и . Б у н д а й
к о ли п л ар да н б у ю мл а рн и чикариш ва колипни йиг ишда к у ш и м ч а
опе р ац ия л ар б а ж а р и л м а й д и . Б у хил колипларнин г массаси нис- 
батан кйчиклиги ме т а л лн и т е ж а ш ва у лча ми З Х 12 м ли т у ш а -
маларни в и б ро ма йд о нча да бетонлаш имконини беради. Ш у билан 
бирга битта к ол ипд а >^ар хил ка ли н ли к да г и т у ш а м а л а р т а й ё рл а ш 
м у мк ин .
Купинча ку тисимон ке симли т у ш а м а л а р д а м ишл ат и л ад и (9. 2- 
ра с м,
д).
Ула р 2 Т типда ги т у ш а м а л а р билан у з а р о а л м а ш и н а -
диг ан т у ш а м а л а р д и р .
На з а рий- экспери мен т а л тек ши ри шла р т у ш а м а л а р д а н ^аво у т к а з -
гич сифатида фойдаланиш мумкинлигини к у рс а т д и . Бу эса м е т а л л
билан м е ^ н а т сарфи м а ъ л у м д а р а ж а т е ж а л и ш и г а имкон б е ­
ради.
170

---

Панелла р в а т у ш а м а л а р оралиги /0 ли бир ораликли э г и л у в - 
чан т у с и п д е к д исобланзди. Бун да /0 оралиц тусин ук;лари ора- 
с ида ги м а ю ф а г а тенг килиб олинади. Кесим ба ландлиги асосан 
б ик р л ик т а л аб ла ри г а к у р а аникланади. Шуни дисобга олиш ке- 
ракки, олдиндан зу р ик ка н панеллар у ч у н у (1 /2 » . ..!/3ü) /0 г а тенг 
б у л а д и . Б у й л а м а с и г а ва к у н д а л а н г и г а к у й и ла д и г а н иш а р м а т у -
расининг к е симла ри м у с т а д к а м л и к ж и да т д а н тавр ё к и к у ш т а в р
ке симли эг илу в ча н э ле ме нт каби танлаб олинади. Б у н д а панель 
ков ур га си н и н г эни