А. А. Ашрабов, 10. В. Зайцев

с и к у в ч и
 
N 
к у ч г и н а эмас, балки э г у в ч и мо ме н т
М
х а м т а ъс ир килса, у н д а
тасодифий э кс ц ен т р иц и т е тд а н к а г т а э к с ц ен т р иц и т ет ла р пайдо 
б у л ад и . Экс ц е нт р иц и т е т к у й и д а г и ф о р му л ад а н а н и кл ан а д и :
e0 = M I N + e a
(8.11)
б у н д а
еа
ю^орида к у р с а г и л г а н т а р з д а а н и кл ан а д и . Колонналар- 
нинг к у н д а л а н г к е симла ри 
к у р и л а ё г г а н х о л д а о д а т д а , момент 
т аъс ир э та д и г ан т е к и с л и к д а р ив о ж л а н а д и ва у л а р т у г р и т у р т б у р -
чак, т а в р ёк и к у ш тавр ш ак л л а р и д а к а бу л к;илицади. Б у й л а м а
а р м а т у р а кесимнинг к и ск а ё к л а р и ол ди г а
N
к у ч я к и ни д а жой-
л а ш г а н а р м а т у р а г а у рна т и ла д и ва У де б , боцща ё к л а р и олдида-
гиси эса 
де б а та л ад и .
А г а р бир а р м а т у р а кесими билан иккинчи а р м а т у р а ке симининг
юзалари 
ва 
As
бир-бирига тенг б у л с а , б у н д а й а р м а т у р а л а ш
с и м м е т р и к
а р м а т у р а л а ш
а к с х о л д а н о с и м м е т р и к
а р м а т у р а л а ш дейилади.
Б у й л а м а а р м а т у р а билан т у л д и р и л г а н л и к У ва 
S
а р м а т у р а л а р
б уйич а а р м а т у р а л а ш коэф [зициенглари ¡л.' ва 
оркали бяхола- 
нади. ¡а' ва ц ларнинг минимал кийматла ри эл еме нт н и н г эгилув - 
чанлиги /0/г га боглик х о л д а 8.3- ж а д в а л д а н олинади; бунда 
/0 — элементнинг хисобий у з у н л и г и ; г — к е симнинг инерция ра- 
д иуси .
8.3- ж а д в ал
loli
17
17 . . . 35
35 . . . 83
83
(1, ¡м'
6,0596
0, 10%
0,20 %
0,25%
Колонналарни хисоблаш у с у л и сик илган эле ме нт ла рн и н г ха- 
р ак т ер иг а боглик. Б у эса у з н а в б аг и да экс ц е нт рицит е т киймати 
ва эл еме нт н и н г У ва 5 а р м а т у р а л а р билан г у л д и р и л г а н л и к да- 
р а ж а с и г а боглиц бу ла ди Бузилишнинг юз бериши м у мк ин б у -
л а д и г а н и к к и т а холи м а ъ л у м .
159

---

Б и р и н ч и х о л
н а г р у з к а н и н г к а т т а э к с ц е нг ри ци т е г билан 
к у йилишига ( ё ки нисбатан к у ч с и з 5 а р м а т у р а г а ) турри к е л а д и .
Б у н да ч уз и л г а н а р м а т у р а 5 д а ё р и к л а р пайдо б у л а д и . Б у ёрик- 
л ар н а г р у з к а ортган сари к у ' па яди, кейин 5 а р м а т у р а ч уз и л иш 
буйича о к у в ч а н л и к ч е г а р а с и г а е т а д и , ш у н д а н кейинг ина сицил- 
ган бетон б у з и л а бошлайди.
И к к и н ч и 
ц о л н а г р у з к а н и н г кичик э ксцентриците т билан 
Куйилишига ( ё ки нисбатан к у ч л и 5’ а р м а т у р а г а ) турри к е л а д и .
Б у н д а 5 а р м а т у р а к у ч с и з ч уз и л г а н ё к и сик илган бу ла д и. Э л е - 
менгнинг бузилиши 5 ' а р м а т у р а д а н б ошла н а ди . Бир в а к т н и н г
у з и д а . сикилган бетон билан а р м а т у р а д а ва к тли к а рши ли к че г ара
Кийматга эришади. Сикилг ан з она н инг нисбий б ала нд лиг и 
I
ни 
энг юкори нисбий б ал ан д л ик
г а т а к ко сл ов чи к а т т а л и к э л е м е н т ­
нинг иш 
х о л а т и н и
б елгилайд иган шарт дисобланади. А г а р
\
< ?у 
булса, 1- д о л , а г а р $ > £у б у л са , 2- д ол у ринли б ул ? ди . Ш у н д а й
Килиб, бу 
шарт э г илу в ча н э л е ме нт ла р у ч у н б ел ги л ан г ан т е г иш ли
шартга мос к е ла д и .
М у с г а ^ к а м л и к н и ^ и с о б л а ш . Э ле м е н г н и н г к е с им и га т а ъ с и р
э ту в ч и ша рт ла р с х е м а с и 8 . 4 - р а с м д а ке лт ирилг ан. Б у н д а I-