9-sinf kimyo fani biletlariga javoblar 1-bilet

2-savolga javob
. Quyidagi o‘zgarishlarni amalga oshiruvchi reaksiya tenglamalarini yozing. 
CaCO
3
→CaO→Ca (OH)
2
→CaCl
2
→CaCO
3
CaCO
3
→CaO+H
2
O 
CaO + H
2
O→Ca (OH)
2
Ca (OH)
2 
+ 2HCl →CaCl
2 
+ 2H
2
O
CaCl
2 
+Na
2
CO
3
→CaCO
3
+2NaCl 
3-savolga javob
. Kislota eritmalariga indikator ta’siri 
Kislotalar indikatorlar rangini o‘zgartiradi. Masalan, quyidagi jadvalda indikatorlarning kislotalar ta’sirida rang 
o‘zgartirishlari keltirilgan. 
26-BILET 
1. Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalari va uni elektron balans usulida tenglashtirish. 
2. PbO
2
+MnSO
4
+HNO
3
→HMnO
4
+PbSO
4
+Pb(NO
3
)
2
+H
2
O reaksiyani tenglashtiring. 
3. Kislota eritmalarining metallar bilan ta’siri. 
1-savolga javob
: Aluminiy suyultirilgan nitrat kislota bilan reaksiyaga kirishganda aluminiy nitrat, azot (I)-oksidi 
va suv hosil bo‘ladi. Sodir bo‘lgan kimyoviy reaksiyani elektron-balans usuli bilan tenglang.
Yechish. Reaksiya tenglamasini yozib, oksidlanish darajalari o‘zgargan elementlarni aniqlab olamiz: 
Ushbu kimyoviy jarayonda aluminiy uchta elektron berib +3 oksidlanish darajasini, azot +5 oksidlanish darajasidan 
+1 oksidlanish darajasiga o‘tayapti, bu ning uchun har bir azot atomi 4 tadan, ya’ni 8 ta elektron oladi: 
Tenglamaga qo‘yilgan 8 va 3 koeffitsiyentlar asosida tenglamani tenglashni davom ettiramiz: 
2-savolga javob
. PbO
2
+MnSO
4
+HNO
3
→HMnO
4
+PbSO
4
+Pb(NO
3
)
2
+H
2
O reaksiyani tenglashtiring. 
Pb
+4
O
2
+Mn
+2
SO
4
+HNO
3
→HMn
+7
O
4
+Pb
+2
SO
4
+Pb(NO
3
)
2
+H
2
O
Pb
+4
+2𝑒
→
Pb
+2
2 5 5 
Mn
+2
−5𝑒
→
Mn
+7
5 2 2 
7PbO
2
+2MnSO
4
+10HNO
3
→2HMnO
4
+2PbSO
4
+5Pb(NO
3
)
2
+4H
2
O
3-savolga javob
: Kislota eritmalarining metallar bilan ta’siri. Kislotalar metallar bilan ta’sirlashadi va tuz hamda 
sharoitga qarab vodorod ajralib chiqadi yoki boshqa mahsulotlar hosil bo‘ladi. 
Zn + H
2
SO
4
= ZnSO
4
+ H
2
↑. 

---

Metallarning faollik qatorida vodoroddan chapda turgan metallar uni kislotalardan siqib chiqaradi, o‘ngda 
turganlari esa siqib chiqara olmaydi va bunda boshqa mahsulotlar hosil bo‘ladi. 
Cu + 4HNO
3
(kons.) = Cu(NO
3
)
2
+ 2NO
2
↑+ 2H
2
O.