9-sinf kimyo fani biletlariga javoblar 1-bilet

Fizik xossalari
. Natriy va kaliy — yumshoq, kumushrang metallar. Ularning zichligi va suyuqlanish harorati 
yuqoridagi jadvalda ko‘rsatilgan. Tipik metallar kabi natriy va kaliy yuqori elektr va issiqlik o‘tkazuvchanlikka, 
metall yaltiroqligiga, plastik likka ega. Natriy va kaliy ionlari alangani o‘ziga xos rangga bo‘yaydi: natriy — sariq 
rangga, kaliy — och binafsha rangga kiritadi. Bu xususiyatdan ularning birikmalarini aniqlashda foydalaniladi. 
Kimyoviy xossalari. Barcha ishqoriy metallar kabi natriy va kaliy kuchli qaytaruvchilardir. Ular barcha 
metallmaslar bilan reaksiyaga kirishadi. Birikmalarida doimo +1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.Natriy va 
kaliy kislorodda yonganda peroksidlar Na
2
O
2
va KO
2
(yoki K
2
O
4
) hamda qo‘shimchalar sifatida Na
2
O, K
2
O
hosil bo‘ladi (toza oksidlar peroksidlarga metall qo‘shib qizdirib olinadi):
Natriy va kaliy galogenlar bilan xloridlar, 
vodorod bilan esa gidridlarni hosil qiladi: 
Natriy va kaliyning oltingugurt bilan ta’sirlashuvidan sulfidlar olinadi. 
Natriy va kaliyning metallmaslar bilan birikmalari ion bog‘li qattiq moddalar. Natriy va kaliy suv bilan odatdagi 
sharoitda juda shiddatli, hatto yonish va portlash bilan ta’sirlashadi. Natijada, natriy yoki kaliy gidroksid va 
vodorod hosil bo‘ladi: 
3-savolga javob
:
Yod hayot uchun eng zarur mikroelement bo‘lib, u inson organizmidagi doimiy miqdori 20–25 
mg. Buning 15 mg qalqonsimon bezda bo‘ladi. Yod ning yetishmovchiligi turli xildagi kasalliklarni keltirib 
chiqaradi. Masalan, buqoq kasalligi. Bu kasallik bilan og‘rigan bemorlarda oliy nerv sistemasi buziladi. 
5 % li yodning spirtdagi eritmasi antiseptik va qon to‘xtatuvchi vosita sifatida, bir qator farmatsevtik vositalar 
olishda ishlatiladi. Yodning suvdagi eritmalari analitik kimyoda yodometriya usullarida iksidlovchi sifatida 
ishlatiladi. Yod organic erituvchilarda yaxshi eriydi. Yod kristallari oson sublimatlanadi. Suyuqlanish harorati 
113,6 
0
C. yod ftor bilan juda oson reaksiyaga kirishadi. Yod ishqoriy metallar yodidlarida juda yaxshi eriydi. 
KJ+J
2
=KJ
3
. Hosil bo`lgan koordinatsion birikmalar suvda va organic erituvchilarda yaxshi eriydi.