9-мавзу. Транспорт воситаларининг куч узатмаси ва илашиш муфтаси

11-mavzu. ilashish muftasi

• Dars rejasi
• 1. Ilashish muftasining zaruriyati, vazifasi va turlari.
• 2. Ilashish muftasining tuzilishi, ishlash prinsipi, yuritmalari.

MUFTA – val,tortqi, truba, kanat, kabel va boshqa ikki qismni biriktiradigan qurilma

• MUFTA vazifasiga ko‘ra:
• birikma mustahkamligi,germetiklikni ta'minlaydi, zanglash va boshqadan saqlaydi (masalan, kabel' Muftasi, ba'zi fitinglar);
• mashina va mexanizmlar yuritmalari MUFTASI bir valdan ikkinchisiga yoki valdan undan erkin o‘tirgan detalga aylanma harakat va aylanish momentini uzatadigan xillari bor.
• Yuritmalar MUFTASI kuyidagi boshqa vazifalarni ham bajaradi: montaj vaqtida yo‘l qo‘yilgan xatolarni yo‘qotadi, vallarni ajratadi, mashinalarni avariya rejimlarida ishlaganda sinishdan saqlaydi va boshqalar.
• MUFTAda aylantirish momentini detallar orasidagi mexanik (bikr, elastik, ilashish, sharnirli) bog‘lanish hisobiga, elektromagnit maydonlarining o‘zaro ta'sir tufayli yoki gidrodinamik ta'sir bilan uzatiladi.
• Ishlash xarakteriga ko‘ra yuritmalar MUFTASI quyidagi xillarga bo‘linadi:
• - doimiy ulovchi;
• - boshqarilib ulanuvchi va ajraluvchi;
• - o‘z-o‘zidan boshqariluvchi yoki avtomatik tizim bilan boshqariluvchi.

Mashinalar yuritmalaridagi ba'zi muftalar

• a-kompensasiyalamaydigan bikr vtulkali;
• b-kompensasiyalovchitishli;
• v-sharnirli mufta;
• d-elastik vtulka barmoqli;
• ye-torsimon qobiqli elastik;
• 1-birikuvchi val; 2-muta tulkasi; 3-tashqi tishli vtulka; 4-ichki tishli gardish; 5-yarim mufta; 6-oraliq val; 7-rezina xalqa; 8-torsimon elastik qobiq;
• ∆-vallarning ko‘ndalang siljishi;
• δ- vallarning burchak siljishi

Boshqariluvchi mufta turlari

• Gidromufta -
• Yuk tashuvchi avtomobillarning yordamchi tormoz tizimida keng tarqalgan

• Elektromagnit
• poroshokli

• Bu ikki xildagi mufta qanday boshqariladi? Izohini detallar nomi bilan tushuntiring.

Boshqariluvchi ilashish muftasining sxemasi

• 1-kojux, 2 –siquvchi disk, 3 –maxovik, 4 –etaklanuvchi disk, 5 –plastina, 6 –siquvchi prujina, 7 –ajratish richagi, 8 –ajratish podshipnigi, 9 –ajratish vilkasi, 10 –pedal', 11 –prujina, 12 –tortqi

• Ilashish muftasi yetakchi, yetaklanuvchi va yuritmasi qismlaridan iborat.

• Ilashish muftasi ishlash prinsipini izohlang!
• Izohni detallar nomi bilan tushuntiring.

Ilashish muftasining zaruriyati, vazifasi va turlari

• Vazifasi: Ilashish muftasi - avtomobil' qisqa muddatga to‘xtaganda, uzatmalar qutisi pog‘onalari almashtirilganda mexanik kuch uzatmasi ishlab turgan dvigateldan qisqa muddatga ajratish, so‘ng dvigatel' va kuch uzatmasining o‘zaro ravon ulashni ta'minlaydigan, boshqariladigan mufta.
• Ilashish muftasi burovchi momentni yetakchi va yetaklanuvchi disklar yuzalarining ilashishi xisobiga uzatadi.

Neksiya avtomobilining ilashish muftasi

• Daftarda ilashish muftasi qismlarining nomlarini va ishlashini yozma tushuntiring!

Ilashish mufta detallari

• Daftarda ilashish muftasi qismlarining nomlarini yozing!

• Ushbu ilashish muftasida burovchi moment quyidagi detallar orqali uzatiladi:
• Maxovik (7) – kojux (12) – plastina (28) – siquvchi disk (8) – friksion qoplama (19) – mix parchinlar – yetaklanuvchi disk (20) – zarba so‘ndiruvchi prujinalar­ (25) – yetaklanuvchi diskning shlisali flyanesi (22)

Ilashish muftasining tuzilish sxemasi

Bir diskli ilashish muftasi

• Daftarda ilashish muftasi detallarining nomlarini yozing!

• 5 va 14 prujinalar va 21 tebranish so‘ndirgichining vazifalarini izohlang

Ikki diskli ilashish muftasi

• Daftarda ilashish muftasi detallarining nomlarini yozing!

Daftarda ilashish muftasi detallarining nomlarini yozing!

Ilashish muftasi gidravlik yuritmasi

Ilashish muftasi pnevmokuchaytirgichi

• Asosan, yuk avtomobillari ilashish muftasi yuritmasida kuchaytirgichlar qo‘llaniladi.
• Sababini izohlang.