9-mavzu. Tadbirkorlik etikasi va madaniyaTI

10.2. Tadbirkor madaniyati

Tadbirkor madaniyati deganda tadbirkor adabi va iqtidori o’rtasidagi dialektik bog’lanish tushuniladi. Bu bog’lanish quyidagi fazilatlar majmuasida o’z aksini topadi:

Adab – aqlning suyanchig’i, barcha fazilatlarning mezoni. Behudaga xalqimizda: “Aql bilan adab - egizak”, deyishmaydi. Adab – yaxshilik bilan yomonlikning farqini bilish, foyda bilan zarar orasidagi tafovutni anglashdir. Adab vositasida kishi o’z jonini yomon xislatlardan davolaydi, yoqimsiz ayblardan poklaydi, chiroyli fazilatlardan bezaydi.
Adab tadbirkorni eng chiroyli xulq bilan qurollantiradi. Natijada aql egalari bunday tadbirkordan har ishda rozi bo’lishadi. Adabli tadbirkor esa kundan kunga obro’ topadi, nufuzi oshadi, ishalri ravnaq topadi.
Ba’zi hakimlar adabni eng mas’um va ko’rkam fe’lga ega bo’lish desalar, ba’zilari nafsni barcha qabih odatlardan tozalash deb ta’rif berishadi. Demak, tadbirkordagi adabning mavjudligi, bu noyob ne’matning mavjudligidir.
Umuman adab ikki xil bo’ladi:

• 
  hikmat adabi;
  
• 
  xizmat adabi.
  

Hikmat adabi poklik va to’g’ri yo’lga yetaklaydi. Xizmat adabi esa badavlatlik va obro’ga yetkazadi. Har ikkisi ham ulug’ fazilat bo’lib, biri aziz qilsa, ikkinchisi qudratli qiladi.
Adab rahbarni aql va axloq egasi bo’lishga, vijdonli, or-nomusli, sof ko’ngilli, subutli bo’lishga da’vat etadi.
Iymon arabcha so’z bo’lib, lug’aviy ma’nosi – ishonchdir. Iymonli kishini, xususan rahbarni yoki tadbirkorni qisqacha shunday tavsiflash mumkin:

• 
  e’tiqodli, ya’ni o’z fikr va qarashlariga mahkam, sobitqadamlik bilan ishonish va o’zgalarni ham o’zidek hisoblab, ularning lafziga samimiyat bilan ishonishdir. E’tiqod jur’atni, mardlikni, fidoiylikni taqozo qiladi;
  
• 
  maslakli, ya’ni o’ziga xos aqidalari bilan boshqalardan ajralib turuvchi ijtimoiy, siyosiy, ilmiy, g’oyaviy va diniy yo’l sohibi;
  
•