9-Mavzu: Registrlar va hisoblagichlar. Reja

9.4. Registrlarning qo‘llanilishi
Registrlar axborotlarni turlicha vaqtli o‘zgartirilishlarda qo‘llaniladi. -iljish registrlari ko‘paytirish va bo‘lish sxemalarida qo‘llaniladi: sonni chapga yoki o‘ngga bir razryadga siljitish uni ikkiga ko‘paytirishga yoki bo‘lishga mos keladi. Registrlarni axborot uzatishda „n“ taktga ushlab qolish uchun ham qo‘llash mumkin. Ko‘p sonli registrlardan tashkil topgan murakkab KRQlarda so‘zni bir registrdan boshqasiga uzatish masalasi paydo bo‘ladi. Buni maxsus so‘z uzatish mikrooperatsiyasi yordamida amalga oshirilishi mumkin. Ikkita registr bir-biri bilan KRQ yordamida ulanadi, uzatish boshqaruv sxemasini tashkil etadi. Registr - dan registr R gacha so‘zni uzatish uchun, uni zatish mikrooperatsiyasi ko‘rinishida R:=- yozish mumkin.
-o‘zni uzatish parafazali va bir fazali kodlarda amalga oshirilishi mumkin. Parafazali uzatish mikrooperatsiyasida R:=- bajaruvchi V signali bo‘yicha beriladi. Ushbu signaldan registr R- triggerlari registr -- triggerlari holatiga mos keluvchi holatga o‘tkaziladi. Bunda - registri holati o‘zgarmaydi (11.20-rasm). Registrlararo so‘zlarni uzatish bir fazali kod yordamida amalga oshirilishi mumkin. Bunday holda so‘zni uzatish ikki taktda amalga oshiriladi.



Birinchi taktda R registr nol holatiga o‘tadi, ya'ni „0 ga o‘tkazish“ mikrooperatsiyasi bajariladi (R:=0) „0-ga o‘tkazish“ signali bilan hamma R registr triggerlari 0 holatiga o‘tadi. Ikkinchi traktda R:=- uzatish mikrooperatsiyasi bajariladi (11.22-rasm). Ushbu sxemada jihozlar soni tejaladi, lekin axborot uzatish vaqti ortadi.
Ko‘pchilik hollarda biror P-U registrlaridan boshqachasiga teskari kodli axborot uzatish talab etiladi. Teskari kodli uzatish ^{mikrooperatsiyasini bajarish uchun, R:=} S ^{ko‘rinishda 11.21-} rasmdagidek registr triggerining nolinchi va birlik chiqish qismlari uzatish sxemasi ulanishida o‘rin almashadi yoki registr - triggerlarining nolinchi chiqish qismlari uzatish sxemasiga (11.21- rasm) ulanadi.
P-Ularda, shuningdek, invertorlash R:= _R mikrooperatsiyasi ham qo‘llaniladi, u so‘z kodini registr R da teskarisiga almashtiradi. Ushbu holatda registrdagi har bir triggerdagi operatsiya o‘zgarishi teskari holga o‘zgaradi. Invertorlash mikrooperatsiyasi nisbatan sodda, registr triggerlari hisoblash kirish qismlariga boshqaruvchi signal berilishi bilan amalga oshiriladi.