9-mavzu: mikroorganizmlar genetikasi dars rejasi: 1

 
Episomalar.
Episomalar xromosomalardan xolibo‘lgan mayda genlar 
to‘plamidir. Ular sitoplazmada erkin yoki bakteriyalar xromosomasiga 
qo‘shilgan holda bo‘lishi mumkin. 
Episomalar bakteriyalarning pushtlilik faktori (G‘) yoki ko‘p dorilar 
ta’siriga chidamlilik faktori (R), bakteriotsinogenlik, kolinotsinogenlik va 
boshqa faktorlarning naslga o‘tishida ishtirok etadi. Episomalarning 
antibiotiklarga chidamliligini (R - faktorni) birinchi bo‘lib yaponiyalik 
olimlar aniqlashgan. 
Bakteriotsinogenlik faktorida bakterial hujayralarda an- tibiotiklarga 
qarshi moddalar sintezlanadi, bu moddalar 
bakteriotsinlar
deb ataladi. 
Masalan, ichak tayoqchasi, Ye.soli - kolitsin, Vast. sereus - aerotsin, Vast. 
megaterium- 
megatsin, 
Ye.pestis- 
testitsin, 
Staphylococcusaureus-
stafilokokkotsinlarnisintezlaydi. 
Sintezlangan 
bakteriotsinlar 
boshqa 
bakteriyalarning nobud bo‘lishiga sabab bo‘ladi. 
Bakteriotsinlar bakteriya hujayrasi yuzasiga adsorbsiyalanadi, so‘ngra 
moddalar almashinuvi protsessini susaytiradi va uning halokatiga sabab 
bo‘ladi. Lekin bakteriotsinlar produsentga yaqin turadigan bakteriyalargagina 
ta’sir etadi.

---