9-2 btu s-19 guruh talabasi raxmonova gulxayo kompleks sonlar

21.Silindr Silindr (yun. Kylindros — val, gʻal-tak) — 1) matematikada — silindrik sirt va ikkita parallel tekislik bilan chegaralangan jism. Parallel tekisliklarning silindrik sirt bilan chegaralangan qismlari S.ning asoslari deb ataladi. Agar S.ning asoslari doiralardan iborat boʻlsa, bunday S. doiraviy S. deyiladi. S.ni chegaralovchi silindrik sirtning parallel tekisliklar orasidagi qismi silindrning yon sirti deyiladi. Agar silindrik sirt yasovchilari S. yasovchisiga perpendikulyar boʻlsa, u toʻgʻri S. deb ataladi. 2)texnikada — mashina va mexanizmlarning mexanik ish energiyasini suyuqlik yoki gazning bosim energiyasiga yoki, aksincha, aylantirib beradigan detali. Ichki silindrik boʻshligʻida porshen yoki plunjer harakatlanib, porshenning goh u tomonidagi, goh bu tomonidagi boʻshliq hajmini oʻzgartirib turadi. Agar porshenning faqat bir tomonidagi boʻshliqsan foydalaniladigan boʻlsa, S.ning bir tomoni qopqoq bilan berkitiladi, agar ikkala tomonidagi boʻshliqdan foydalaniladigan boʻlsa, ikkita qopqoq va porshenni polzunga tutashtiruvchi shtok koʻzda tutiladi. Gidravlik (suyuklikli) va pnevmatik (havoli) yuritmalarda (metall kesish stanoklari, presslar, koʻtargichlarda), shuningdek, baʼzi porshenli mashinalarda S. alohida detal tarzida qilinadi. Koʻp silindrli porshenli mashinalar (ichki yonuv dvigatellari va boshqalar)da koʻpincha S.lar umumiy blokka birlashtiriladi. Bunda S.lar bir qator (qatorli dvigatel), maʼlum burchak ostida (V-simon dvigatel) yoki roʻparama-roʻpara (oppozit dvigatel) joylashtiriladi. Aylanma harakatlanuvchi nasoslar va gidromotorlarda S. koʻpincha oʻqqa radial yoki parallel ravishda rotorta joylashtiriladi.
Avtomobillarning ichki yoruv dvigatellari S.larida bevosita yonilgʻi yonganda hosil boʻladigan gazlarning kengayish bosimidan foydalaniladi. S. ichida porshen ilgarilama-qaytma harakatlanib turadi. Krivoship-shatunli mexanizm porshenning ilgarilamaqaytma harakatini tirsakli valning aylanma harakatiga aylantirib beradi.
22.Konus Konus (yun. konos — dubulgʻa uchi) — yopiq konus sirt va uni hosil qiluvchilarni kesuvchi S uchidan oʻtmaydigan tekislik bilan chegaralangan geometrik jism. Tekislikning K. sirt ichida joylashgan qismi K.ning asosi deyiladi. K. sirtning uchi va K. asosi bilan chegaralangan qismiga K.ning yon sirti deyiladi. Agar K.ning asosi doiraviy boʻlsa, K. doiraviy K. deyiladi. S uchi shu doiraning markaziga proyeksiyalansa, K. toʻgʻri doiraviy K. deyiladi, SO kesma esa K.ning balandligi deyiladi (rasm). Toʻgʻri burchakli uchburchak oʻzining biror kateti atrofida aylantirilsa, toʻgʻri doiraviy K. hosil boʻladi. Toʻgʻri doiraviy K.ning yon sirti SiH = nRL, hajmi V = -^-irr~h formula bilan hisoblangan, bunda: L yasovchisi, R — K. asosining radiusi, h — K. balandligi. K.ni uning asosiga parallel yana bir tekislik bilan kesilsa, kesik K. hosil boʻladi. Uning yon sirti SiH = n(R + r), hajmi V — u 7g( R + — K. +rL+Rr)h, formula bilan topiladi, bunda R, g — kesik K. asoslari radiusi, h — kesik K. balandligi, / — kesik K. yasovchi.^[1]
23. Shar Shar — fazodagi berilgan nuqta (markaz)dan muayyan uzoklikda joylashgan nuqtalarning geometrik oʻrni; yarim doirani diametri atrofida aylantirishdan hosil boʻlgan geometrik jism