9 – mavzu ko‘l va botqoqliklarning geologik ishi



Download 137,58 Kb.
bet1/7
Sana13.07.2022
Hajmi137,58 Kb.
#793100
  1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
9 – mavzu ko‘l va botqoqliklarning geologik ishi


9 – MAVZU


KO‘L VA BOTQOQLIKLARNING GEOLOGIK ISHI

Oqmaydigan yoki sekin oqib turadigan suvlar to‘plangan, bevosita dengizga qo‘shilmagan, o‘rta qismida o‘simlik o‘smaydigan havza ko‘l deb ataladi. Birmuncha sayoz, o‘t o‘sib suv yuzasigacha chiqqan suv havzalari botqoqlik deyiladi.


Ko‘l va botqoqliklarni o‘rganish bilan limnologiya fani shug‘ullanadi.


Dunyodagi ko‘llarning umumiy maydoni yer sharidagi quruqlikning 2% ini yoki 27 mln km2 ni tashkil etadi. Yer sharidagi ko‘llarning umumiy maydoni O‘rta dengiz maydoni (3 mln km2) dan salgina kichik, xolos. Barcha ko‘llarning yalpi suv hajmi 29000 km3 ga teng.


Yer sharidagi eng katta ko‘llar Kaspiy ko‘lini hisobga olmaganda Shimoliy Amerikada yuqori (Verxnee) ko‘lining maydoni 82,4 ming km2, Afrikadagi Viktoriya ko‘lining maydoni 68 ming km2. Yer sharida ko‘llar bir tekis tarqalmagan. Masalan, maydoni 337 ming km2 Finlandiya mamlakatida ko‘llarning soni 60 mingta, Shimoliy Amerikadagi Buyuk ko‘llarning maydoni 245 ming km2. Ko‘llarning chuqurligi bir necha 10 metrdan bir necha 100 metrgacha yetadi. Yer sharidagi eng chuqur ko‘l Baykal bo‘lib, uning chuqurligi 1741 m.




Ko‘l botiqlarining genetik turlari. Ko‘llarning suv to‘planadigan botig‘i (kotlovinasi) turli geologik jarayonlar natijasida vujudga keladi. Suv to‘planadigan botig‘ining paydo bo‘lishiga ko‘ra ko‘llar quyidagi asosiy tiplarga bo‘linadi:



  1. Tektonik ko‘llar. Bu ko‘llarning botig‘i tektonik harakatlar natijasida yer po‘stining cho‘kkan, bukilgan hamda yorilgan joylarida vujudga keladi, tektonik ko‘llar odatda ancha chuqur ekanligi va yon bag‘rining tik bo‘lishi bilan ajralib turadi. Yer sharidagi eng katta Kaspiy ko‘li hamda eng chuqur Baykal ko‘li, shuningdek Shimoliy Amerika Buyuk ko‘llari, Buyuk Afrika ko‘llari, Onega, Ladoga, Orol, Balxash ko‘llari, Issiqko‘l, O‘lik dengiz, Skandinaviya hamda Bolqon yarim orollaridagi yiryk ko‘llar tektonik ko‘llardir.





  1. Download 137,58 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish