8-Tema. Oqitiwshiniń kommunikativ qábileti Rejesi: Oqıtıwshı shaxsınıń pikir almasıw menen baylanıslı qásiyetler

Xoshametlew hám jazalaw 
– tárbiyaliq tásir etiwdiń eń dástúriy usili bolip, 
oqiwshilar minez-qulqina unamli tásir etiwden ibarat. Jaqsi minez qulq, paydali 
miynet hám is-háreket, ádep-ikramliliq sezim, tapsirmalardiń sózsiz rawajlaniwi 
ushin oqiwshi xoshametlenedi. Tártipsizlik, óz minnetlemesin orinlamaw jazalaw 
arqali sheshiw. Usi usilda ádep-ikramliliq tásir etiwdi támiyinleydi, oni qollaw 
procesinde oqitiwshidan itibarliliq, sezgirlik talap etiledi.
Jámáátshilik pikiri
– tárbiyaliq tásir kórsetiwdiń eń zárúr usili bolip, 
oqiwshilardiń socialliq paydali iskerligin orinlawi nátiyjesine qarap xoshametlep 
bariwda belgili boladi. Jámááttiń tárbiyaliq waziypalarin málim bir baǵdarda 
ámelge asiriliwin támiyinleydi, oqiwshialrdiń bir-birine dosliq qatnasiǵin 
qáliplestiredi.
Pedagogikaliq tásir kórsetiw usillardan nátiyjeli paydalaniwdiń eń zárúr sharti 
oqitiwshiniń insaniyliq tárepten jandasiwdi talap etedi. Usi usillar kásiplik 
juwapkershiligin sezetuǵin jańa talpiniwǵa qaratilǵan janli adamniń janli 
múnásebeti. Pedagogikaliq tásir etiw oqiwshilar psixikasiniń ańlatpaytuǵin 
tarawina qaratilǵan bolip, tárbiyashi menen tárbiyalaniwshilardiń jaqinnan baylanis 
boliwdi, olardiń óz-ara bir-birine isenimi, óz-ara túsiniwge tásir etiw mazmuni, 
shaxstiń bir pútin halatina ámeliy tásir etiwdi názerde tutadi. Sonday etip, tásir etiw 
tálim-tárbiya nátiyjeligine házirgi zaman talaplari dárejesinde jetilistirip bariwda 
jol-joriq 
jaratip, 
oqiwshilardiń 
belsendiligin 
xoshametleydi. 
Tuwri 
shólkemlestirilgen hár tárepten jetik bolǵan, jas awladdiń qálbin, sanasin asirawǵa, 
olardi milliy hám uliwmainsaniy qadriyatlar ruwxinda tárbiyalawǵa qaratilǵan 
pedagogikaliq múnasebetler sistemasin shólkemlestiriw ushin oqitiwshi hár bir 
oqiwshi ruwxiyatin tereń biliwi, olardiń ishki imkaniyatlardan xabardar boliwi, 

---

xabar beriwi, pikir almasiwi, olar qayǵusin, tuyǵularin túsiniwi hám ónerment 
boliwi zárúr. Pedagogikaliq múnasebett, jetiskenliklerge erisiw ushin oqitiwshi: 
-
Oqiwshilar menen bolajaq qatnasiqlardi modellestire aliwi; 
-
Múnasebette bolatuǵin klass jámááti ózgesheliklerin aldinnan biliwi; 
-
Kishipeyillik hám awizbirshilikke tiykarlanǵan múnásebet ornatiw; 
-
Múnásebette ústinlikke iye bolip, oni demokratikaliq talaplar tiykarinda 
aqilana basqariw; 
-
Qatnasiqlardiń unamli hám unamsiz táreplerin úzliksiz anali etiw bariw 
lazim; 
Tárbiyaliq iskerliginiń kommunikativ qatnasiqlar procesinde ózine tán qatar 
qaǵiydalar hám bar bolip, oqitiwshi oqiwshilarǵa pedagogikaliq tásir kórsetiwde 
usi qaǵiydalari jetik biliwi lazim: 
OQIWSHILARǴA OEDAGOGIKALIQ TÁSIR KÓRSETIWDE OQITIWSHI 
ÁMEL QILATUǴIN QAǴIYDALAR 
Tárbiyaniń turmisliq iskerlik penen baylanisli hadiyse ekenligi 

Shaxsti jámáátte tárbiyalaniwinda ózine tán ózgesheliklerin itibarǵa aliw 

 
Tárbiyalaniwshi shaxsǵa qaraǵanda talapshań boliw hám oniń shaxsti húrmet etiw 
 
Tárbiyalaniwshiniń jas hám ózine tán ózgesheliklerin esapqa aliwi 
Tárbiyaliq jumislardiń izbe-izligi hám hardayim alip bariliwin támiyinlew