8-Tema. Oqitiwshiniń kommunikativ qábileti Rejesi: Oqıtıwshı shaxsınıń pikir almasıw menen baylanıslı qásiyetler

Pedagogikalıq tasir kórsetiw - kommunikativ qábilettiń tiykarǵı usılı 
sipatinda 

Ózbekstan Respublikası sociyallıq-siyasiy ǵárezsizlik qolǵa kiritilgennen keyin, 

turmıstıń barlıq tarawlarında, sol qatarda, tálim tarawinda da reformalar alıp barilip 
úlken ózgerisler júz bermekte. Reformalar respublikanıń rawajlanıw jolı dep 
atalǵan demokratik, insanparwar, huqiqiy jámiyetti qurıw ushın xızmet qıladı. 
Demokratik, insanparwar, huqiqiy jámiyetti qurıw wazıypası ósip kiyatırǵan jas 
áwlad moynına júklenedi. Ózbekstan Respublikası “ Tálim tuwrısında”ǵı Nızamı, 
“Kadrlar tayarlaw milliy dástúri” hámde Ózbekstan Respublikası birinshi 
prezidenti sózleri hám shıǵarmalarında tálim hám tárbiya Ózbekstan Respublikası 

---

sociallıq rawajlanıwı tarawında ústinlik dep járiyalanıp, onıń maqset hám 
wazıypaları belgilep berilgen. 
Pedagogikaliq tásir kórsetiw- tárbiyalanıwshıǵa sanalı intizam hám erkin 
pikirlew kónikpelerin payda etiw, tárbiyanı málim bir maqsetke muwapıq 
qáliplestiriw ushın shaxsqa sistemalı tásir kórsetiw, jámiyattiń socialliq-tariyxiy 
tájriybelerine tayanıp shaxstı hár tárepleme kamal taptırıw, onıń minezi hám dúnya 
qarasın qáliplestiriw, jas áwladti uzliksiz maqset tiykarında tárbiylaw, sociallıq 
sana hám minez-qulqin xalqımızdıń bay ideyalogiyalrı tiykarında qáliplestiriwge 
qaratılǵan iskerlik processi. Pedagogikaliq tásir kórsetiw tiykarinda 
tárbiyalaniwshiniń sanasi qáliplesedi, manawiy bayliǵi hám sezim-tuyǵilari 
rawajlanadi, onda socialliq turmis ushin zarúr bolǵan socialliq baylanislardi 
shólkemlestiriwge xizmet qilatuǵin ádetler payda boladi.
Pedagogikaliq tásir kórsetiw menen jámiyettiń shaxsǵa qoyatuǵin ádep-ikramliliq 
talaplarina muwapiq leketuǵin tájiriybe hám ádetler payda boladi. Buǵan erisiw 
ushin oqiwshiniń sanasi, sezimine tásir etip bariladi. Eger bulardiń birewi itibardan 
shette qalsa, oqitiwshiniń tálim-tárbiyaliq maqsetlerge erisiwi qiyinlasadi. Tárbiya 
procesine oqitiwshi basshiliq etedi. Ol oqiwshilar iskerligin belgileydi, olardiń 
pedagogikaliq processinde qatnasiwlari ushin shart-sharayatlar jaratadi.
Pedagogikaliq tásir kórsetiw mazmuninda tárbiya mazmuni ańlatilǵan bolip, oniń 
mazmuni mámlekettiń socialiq maqsetlerinen kelip shiǵip tiykarlanadi. Tárbiya 
mazmuni túrli hár qiyli ańlatilǵan bolsa hám, biraq baǵdarlanǵanliq ózgesheligine 
kóre bir-birine uqsas ideyalardi ańlatadi. Hár bir xalqtiń rawajlaniwi, 
mámleketlerdiń qúdiretli boliwi awladlar tárbiyasina kóp tárepten baylanisliliǵi 
áyyemnen óz tastiyiǵin tapqan. 
Tálim hám tárbiya procesinde oqitiwshi tárepinen pedagogikaliq tásir kórsetiwdiń 
tiykarǵi usillari: talap, xoshametlew, hám jazalaw, keleshek, jámáátshilik pikiri. 
Talap
– tálim hám tárbiya procesinde oqitiwshiniń tárbiyalaniwshiǵa qaraǵanda 
jeke qatnasiqlarinda belgili boladi. Oqitiwshiniń ol yáki bul is-háreketi oqitiwshi 
názerinde bolip, dóretiwshilik tárepleri xoshametlenip bariladi yáki, qáte is-
háreketi toqtatilip qoyiladi.

---

Keleshek – 
tásirsheń pedagogikaliq usil bolip, oqiwshilarda ǵarezsiz pikir 
júritiwdi, málim bir maqsetge, arziwina erkin talpiniw sezimin jetilistiredi. Bul 
maqsetler olardiń talpiniwlarinda, qiziǵiwlarinda belgili boladi. Usi usil mektep 
oqiwshilarin jeke sipatinda eń zárúr insaniy paziyletlerden biri bolǵan maqsetge 
talpiniwshiliǵin rawajlandiradi.