8-tema. Óndiris shíġínlarí Lekciyaníń jobasí

ekonomikalıq  payda  yamasa  taza  payda  (economic  or  pure 

profit) 

bolıp,  bul  dáramattıń  shıǵınlardan  awısqan  bólegine  teń  boladı. 

Ekonomikalıq paydanı kapital jaratqanlıqtan ol kapital iyelerine tiyisli boladı.  

Ekonomikalıq  paydanı 

(P

e 

-  economic  or  pure  profit

 

)

  anıqlaw  ushın  jalpı 

dáramattan (TR)  jalpı shıǵınlar (TC) shegirip taslanadı.  

Bunda 

P

e

 = TR

 

-TC 

payda boladı. 

Ámeliyatta  

ekonomikalıq payda 

menen  bir  qatarda 

buxgalteriyalıq  payda 

túsinigi de qollanıladı. Sonlıqtan olardı bir-birinen ajırata biliw zárúr.  

Ekonomikalıq payda = ulıwma pul túsimi - sırtqı shıǵınlar - ishki shıgınlar 

– normadaǵı payda 

Buxgalteriyalıq payda = ulıwma pul túsimi - sırtqı shıǵı

 

Firma ushın payda eki tárepleme áhmiyetke iye: 1) payda massası – paydanıń 

ulıwmalıq muǵdarı; 2) paydalılıq dárejesi.

  

Paydalılıq  dárejesi  –  bul  payda  kóriw  norması  bolıp,  ol  rentabellik  dep 

júrgiziledi. 

Rentabellik