8-sinf Fizika Sana: Darsning mavzusi: Jismlarning elektrlanishi. Elektroskop va elektrometr. Darsning maqsadi

Iste'molchidagi tokning quwatini aniqlash uchun ampermetr ko'rsatgan tok kuchi voltmetr ko'rsatgan kuchlanishga ko'paytiriladi.
Odatda, elektr iste'molchilarda tokning quwati yozib qo'yilgan bo'ladi. Masalan, lampochkani xarid qilayotganimizda unga yozib qo'yilgan quwatning qiymatiga e'tibor beramiz. Xonadonda ko'proq 60 W, 100 W, 150 W, 200 W elektr quwatli lampochkalardan foydalaniladi. Lampochkaning quwati qancha katta bo'lsa, u shuncha kuchli yoritadi va shuncha ko'p elektr energiyani sarflaydi. Turli elektr iste'molchilarning quwati turlicha bo'ladi (8- jadval).


Ayrim elektr toki iste'molchilarining quvvati 8- jadval

№	Iste'molchilar	P, W	№	Iste'molchilar	P, W
1.	Elektr soat	0,1	5.	Kompyuter	40-200
2.	Uyali telefon	0,3-1	6.	Televizor	50-300
3.	Cho'ntak fonari	1-3	7.	Elektr lampochka	60-500
4.	Ko'chma radio	2-10	8.	Dazmol	500-2000

4.Darsni mustahkamlash:



5.O’quvchilarni baholash, darsni yakunlash:
O’quvchilar darsdagi faolligiga qarab baholanadi
6.Uyga vazifa berish: Masalalar yechish

MMIBDO’: _______ N. Rahmatova

8-sinf Fizika
Sana:
Darsning mavzusi: O’zgaruvchan elektr toki. Elektr yurituvchi kuch. Masalalar yechish
Darsning maqsadi :

• 
  Talimiy maqsad: O’quvchilarga O’zgaruvchan elektr toki, Elektr yurituvchi kuch haqida ma’lumot berish. Mavzuga doir masalalar yechishni o’rgatish
  
• 
  Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni tabiatga bo’lgan muhabbatini uyg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish.
  
• 
  Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish, mantiqiy fikrlashini o’stirish.
  

Dars turi: Yangi bilim beruvchi, BKMni rivojlantiiruvchi
Dars uslubi: Aralash
Darsning borishi
1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish. Davomad aniqlash. Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish.
2. O’tilgan mavzuni takrorlash: Takrorlash
3.Yangi mavzuning bayoni:








4.Darsni mustahkamlash:

5.O’quvchilarni baholash, darsni yakunlash:
O’quvchilar darsdagi faolligiga qarab baholanadi
6.Uyga vazifa berish: Masalalar yechish

MMIBDO’: _______ N. Rahmatova
8-sinf Fizika
Sana:
Darsning mavzusi: Elektr toki ta’sirida o`tkazgichlarning qizishi. Xonadondagi elektr zanjiri. Qisqa tutashuv.
Darsning maqsadi :

• 
  Talimiy maqsad: O’quvchilarga Elektr toki ta’sirida o`tkazgichlarning qizishi, Xonadondagi elektr zanjiri, Qisqa tutashuv haqida ma’lumot berish.
  
• 
  Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni tabiatga bo’lgan muhabbatini uyg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish.
  
• 
  Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish,nutq madaniyatini o’stirish.
  

Dars turi: Yangi bilim beruvchi
Dars uslubi: Aralash
Darsning borishi
1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish. Davomad aniqlash. Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish.
2. O’tilgan mavzuni takrorlash: Takrorlash
3.Yangi mavzuning bayoni:
O'z elektronini yo'qotib, ionga aylangan metall atomlari mutlaq tinch holatda turmaydi. Ular tinimsiz o'z joyida tebranib turadi. Metall o'tkazgichga elektr maydon qo'yilganda elektronlar tartibli ravishda bir tomonga harakat qilishga intiladi. Lekin ular o'z yo'lida ionlar bilan ta'sirlashib, energiyasining ma'lum qismini ionlarga beradi. Natijada ion laming tebranishi ortadi. Shu tariqa tok o'tganda elektr energiya o'tkazgichning ichki energiyasiga aylanadi va o'tkazgich qiziydi.
O'tkazgich ichki energiyasining o'zgarishini ifodalovchi o'lchov kattaligi undan ajralib chiqadigan Q issiqlik miqdoridir.
Elektr tokining bajargan A = IUt ishi shu o'tkazgichda ajralib chiqadigan issiqlik miqdoriga tengdir. Q = A ekanligidan o'tkazgichdan tok o'tganda undan ajralib chiqadigan issiqlik miqdori quyidagiga teng bo'ladi:
Q = IUt.
U= IR ekanligidan o'tkazgichdan ajralib chiqadigan issiqlik miqdori quyidagiga tengligi kelib chiqadi:
Q= I² Rt.
Elektr toki ta'sirida o'tkazgichning qizishi natijasida ajralib chiqadigan issiqlik miqdori tok kuchi kvadratining o'tkazgich qarshiligiga va o'tkazgichdan tok o'tish vaqtiga ko'paytirilganiga teng.
Bu xulosa bir-biridan bexabar holda, mustaqil ravishda o'tkazgan tajribalarga asoslanib, ingliz olimi Jeyms Preskott Joul (1818-1889) va rus olimi Emiliy