|
2. Xalqaro amaliyotda tarixiy rekonstruksiyaning turlari
Tarixchi-rekonstruktorlar – tarixiy davrlardagi voqea-xodisalar, davlatlardagi hayot, an'ana va urf-odatlarni qayta tiklash ishlari bilan shug’ullanuvchi odamlardir. Ular tarixiy manbalarni o'rganish asosida eski texnologiyalardagi qurol, kiyim-kechak, uy-ro'zg'or buyumlarini saqlab qolish uchun harakat qilishadi. Shuningdek ular urf-odatlar va axloq qadriyatlarini o'rganishadi. Tarixchilarni harbiy tarix, qurol-aslahalar qiziqtirishadi.
Rekonstruksiyaning maqsadi – o’tmishdagi tarixiy voqea-hodisalar: marosimlar, urushlar, turnirlar asosida massaviy ravishda teatrlashtirilgan tomoshalarni yaratishdir.
Turistik hodisalar kategoriyasiga ko’ra rekonstruksiya tadbirlari tafovutlanadi. O’tkazilish joylari farq qilib, ular qal'a, saroylar va majmualar, park, muzeylar va ochiq joylar bo’lishi mumkin. Misol uchun, Borodino jangi maydoni.
“Hodisalar” professional rejissyorlar, yozuvchilar, aktyorlar va teatr maktabi, shuningdek, oliy o'quv yurtlari talabalari, harbiy-tarixiy klublar a’zolari hamda havaskorlar tomonidan tayyorlanishi mumkin. Tarixiy voqea senaryis tayyorlanadi va tarixiy voqea yaratiladi. Bunda texnik ta’minot, tovush, yorug'lik, maxsus effektlar tayyorlash muhim ahamiyat kasb etadi.
Bunday tadbirlar unda faol ishtirok etishni talab qiladi. Tur tashkilotchilari turistlar xavfsizligini ta'minlashga mas’uldirlar.
Turistik firmalari ham “O’rmonda sayr qilayotganda birdan qaroqchilar to’dasi hujum qilishi” singari sirli turlarni yaratadilar. Turistik firmalar tomonidan bir necha dasturlar tayyorlangan: “Eh, qaroqchilar”, “Hujum”, “O’g’rilar” singari. Bunda voqealar turistlar ishtirokida xuddi real xolatdagidek bo’lib o’tadi. Siz Rossiya va Ukraina hududlarida ko’chib borib o’rnashgan dehqonlarning harbiylashgan jamoasi (kazaklar) da teatrlashtirilgan Suvarakning “dafn” marosimini ko’rishingiz mumkin.
Muzeyli rekonstruksiya ham muhim ahamiyat kasb etadi.
3. Muzeylarda animatsiya
Muzey xodimlari o’tmish davrning shart-sharoitlarini, uning muhitini yaratishadi va namoyish etish orqali tashrifchilarning bilimlarini oshishiga sharoit yaratishadi. Muzeylardagi barcha faoliyati individual ehtiyojlarni qondirish, ayniqsa bolalarning ehtiyojlariga asoslangan.
Misol uchun, ekologik ekskursiyalarda hayvonlar, o’simliklarni, ularning alohida hususiyatlari, ularning odatlari va o'ziga xos jihatlarini o'rganish mumkin. Ushbu faoliyat o’smirlarda ota-bobolari an'analarini tasavvur qilish, hurmat qilish, ijodkorlik, estetik jihatlarni shakllantirish kabilarga xizmat qiladi.
Muzeyda bolalar uchun animatsiya xizmatlari biror bir ertak asosida shakllantirilishi mumkin. Misol uchun, Irkutiskiy viloyatidagi mehmonxonalarga tashrif buyuruvchi turistlar o’lkashunoslik muzeyida mashhur shoir A.S.Pushkin tavalludining 200 yilligiga bag’ishlab shoirning “To’polonchi orol”, “Yetti qahramonlar o’rmoni”, “Oltin baliq bilan dengizga sayohat” singari ertaklari asosida tashkil qilingan sahnalarni va bezaklarni ko’rishlari va ularda ishtirok etishlari mumkin.
Kattalar uchun, muzeyli animatsiyaning eng yorqin na’munalarida biri 2001 yilda Parijda bo'lib o'tgan xalqaro “Muzeylar kechasi” aksiyasi edi. 2005 yilda unga Rossiyaning Sankt-Peterburg va Moskva shaharlari qo'shildi. 2010 yilda kelib mazkur harakatga a’zo davlatlar soni 42 taga yetdi. “Muzeyi Tungi” tadbiri har yili may oyida o'tkaziladi. Tadbir muzeylar kuniga bag’ishlangan. Tadbir ishtirokchilari teatrlashgan holatda qayta tiklangan voqealar, haykaltaroshlik, ijodiy asarlarning guvohi bo’lishadi.
Turizmda animatsiya sohalaridan biri real odamlar bilan o’tkaziladigan shou-muzeydir. Misol uchun, Plimut shahrida (AQSH)gi birinchi ko'chib yuruvchi ingliz muzeyida milliy shou o’tkazilgan. Ko'rgazmada eksponatlar: uy, oshxona, bog ‘ va hokazolar real insonlar tomonidan gavdalantirildi.
“Skansen” - Stokgolmdagi kichik shved qishlog’ida joylashgan ochiq osmon ostidagi muzeylardan biridir. Bu yerda Shvetsiyaning turli hududlaridan ko'chib kelganlarning qadimiy shahar va qishloq uylari, eski shved milliy libosi, san'at va hunarmandchilik namunalari mavjud.
2014 yil 15 aprelda Germaniyaning Shpayer shahridagi Pfalts tarixiy muzeyida “Asl buyumlar, chin hikoyalar” nomli muzey ochildi, unda 100 yil avval cho‘kib ketgan afsonaviy “Titanik” paroxodiga tegishli 250 ta topilma namoyish etilmoqda. Eksponatlar orasidan ko‘zoynaklar, seyf eshiklari, umivalnik, halokatni aks ettiruvchi fotosuratlar joy oldi. Shuningdek tashrifchilar turli klassdagi kayutalar interyerlari bilan tanishish imkoniyatiga ega bo‘ldi: birinchi klass kayutalari shoyi oboylar bilan qoplangan, ularning eng qimmati bugungi kunda 80 ming yevroga baholanadi. Uchinchi klass kabinalari esa oddiy oq bo‘yoq bilan bo‘yalib, ikki qavatli karavotlar bilan jihozlangan. “Titanik” layneri 1912-yil 15-aprelga o‘tar kechasi aysberg bilan to‘qnashib ketib halokatga uchragan, natijada 2,2 ming yo‘lovchi va ekipaj a’zolarining 1,5 ming nafari nobud bo‘lgan.
Ko’plab turistlarni o’ziga jalb qilib kelayotagn muzeylardan biri - Madam Tyusso muzeyi Londonning Merilbon tumanida joylashgan, u 130 yildan buyon faoliyat ko’rsatib kelayapti.
Mashhurlarning mumdan yasalga figuralari saqlanadigan bu muzey Buyuk Britaniyadagi eng gavjum muassasalaridan biri sanaladi.
Madam Tyusso muzeyining filiallarini dunyoning turli burchakklarida uchratish mumkin. Londondagi mum haykalchalari kolleksiyasi yer yuzida eng eski deb tan olingan. Mariya Tyusso Londonga ingliz-fransuz urushidan so’ng 1802 yilda ko’chib kelgan va shu erda ishlab qolib ketgan. Birinchi doimiy ko’rgazma 1835 yilda tashkil etilgan. 1884 yilda ko’rgazmani Bekyker-stritga, 1884 yilda esa, Merilbond-roudga ko’chirib o’tkazishgan. Muzey ayni paytga qadar ushbu binoda faoliyat ko’rsatib kelmoqda.
Muzeyning markaziy bo’limlaridan biri “Dahshatlar hujrasi” sanaladi. Uning bir qismi fransuz inqiloblari va mashhur jinoyatchilar qurbonlarini o’z ichiga oladi. Vaqti kelib, kolleksiya tarkibiga admiral Nelson va Valter Skottning timsollari qo’shilgan. Keyin bu ko’rgazmaga mashhur kinoaktyorlar, siyosatchilar, olimlarning haykallari ham qo’shilgan. Bu yerda siz Benjamin Franklin va Jan-Jak Russo, «Bitlz» to’rtligi va Eynshteynni, Freyd va Bred Pittni, Juliya Roberts va Madonnani ham ko’rishingiz mumkin.
Shunday qilib, tarixiy voqealar animatsiya faol dam olish uchun eng hayajonli animatsion turlar biri hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
