8. методикаи рақамгузорӣ. Зинаҳои ташаккулдиҳии фаҳмишҳои адад ва рақАМҲо калима ва ибораҳои такягоҳӣ

Мазмуни фаҳмишҳои адад ва рақам
Фаҳмиши ададҳои натуралӣ яке аз фаҳмишҳои асосии математикӣ мебошад. Он монанди фанни математика, дар натиҷаи эҳтиёҷҳои фаъолияти амалии одамон ба вуҷуд омадааст. Зарурати муқоисаи маҷмӯаҳои рақамии гуногун сабаб шудааст, ки ададҳои натуралӣ бавуҷуд ояд. Фаҳмиши ададҳои натуралӣ дар навбати худ аз якчанд зина гузашт. Дар замонҳои қадим барои муқоисаи маҷмӯаҳои рақамӣ байни маҷмӯаҳои муайяншуда, ё ки байни яке аз маҷмӯаҳо ва қисме аз маҷмӯаи дигар монандии якқийматӣ ба роҳ монда шудааст, яъне дар ин зина одамон адади маҷмӯаи чизҳоро онҳоро ҳисоб накарда, дарк намудаанд.
Одамон бо гузашти вақт танҳо номи ададҳоро не, балки ҳисоби онҳоро, инчунин, аз рӯйи онҳо иҷро кардани амалҳоро омӯхтанд. Дар Ҳиндустони қадим навиштани системаи даҳии ададҳо ва фащмиши сифр офарида шуд. Оҳиста -оҳиста дар бораи номаҳдуд будани ададҳои натуралӣ тасаввур пайдо шуд.
Ададҳо дар хат бо рақамҳо ифода шуданд. Ҳамагӣ 10 то рақам мавҷуд: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Адади 10 мавҷуд нест. Он аз ду рақам: аз 1 ва 0 ифода меёбад. Дар рафти як машғулот бо як ва ё ду рақам шинос кардан мумкин аст.
Масалан, ҳангоми шиносоӣ бо рақами “1” муаллим дар карточкаи ҳисоб расми якто бозичаро мемонад, дар назди онҳо яктогӣ карточкаи доирачашаклро мегузорад.
Ду нафарро дар наздаш даъват намуда, ба яке аз онҳо як маротиба ҷаҳидан ва ба дигаре як маротиба задани мизро таклиф мекунад. Бачаҳо ҳисоб карда, ҳамаашон яктогӣ гӯён хулоса мекунанд.
Сипас, рақами “1”-ро нишон дода, фаҳмонида мешавад, ки ин рамзи шартноки нишондиҳандаи адад буда, ҳар як адад рамзи худро дорад.
Ҳамин тавр, баробари машқҳои болоӣ дар хонандагон малакаи навиштани ададҳои 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0 ташаккул меёбад. Дар дафтари математика намунаҳои чӣ тавр аз рӯйи нишондоди хат бо ҳаракатҳои даст навиштани рақамҳо нишон дода шудааст. Муаллим ба хонандагон дар тахтаи синф (дар катакчаи кашидашуда) чӣ тавр иҷро кардани супоришро, сараввал аз кадом хат оғоз кардан, ҳангоми кашидани рақам аз рӯйи дафтар бардоштан ва ё набардоштани руча ва дигарҳоро нишон медиҳад. Хонандагон амали муаллимро такрор мекунанд, ручкаро гирифта, ҳаракатҳои дахлдорро дар “ҳаво” нишон медиҳанд. Баъд аз он онҳо мустақилона ба иҷрои вазифа мекӯшанд. Хонандагон навиштани ададҳои омӯхтаашонро машқ мекунанд, дар он навиштан ва ҳисобро баробар бурдан мувофиқи мақсад аст: сараввал рақами 2-ро як маротиба нависед, баъд 2 катак монда рақами 2-ро ду маротиба нависед, боз 3 маротиба нависед ва ҳоказо. Дар ана ҳамин дарсҳо оид ба рақамгузорӣ супоришҳои аввалини хаттӣ дода мешавад: адади чизҳоеро, ки дар миз гузошта шудааст, бо рақамҳо муайян созед; ҳосили ҷамъи 2 ва 1-ро нависед; адади дар ҳисоб пеш аз 3 бударо (баъд аз 3 меомада) нависед. Баъдтар доир ба муқоисаи рақамҳо, инчунин, супориши ҳалли мисол ва масъалаҳо, аз ҷумла, ?+1, ?+_2, ва ҳ. илова мегардад.