8-mavzu. O’zgaruvchan muhitga tashkilotlarni moslashtirish

Maxsus qarorlar tor doiradagi muammoga ta’luqli bo‘lib xodimlari yuzasidan qabul qilinadi.
Streotip qarorlar odatda raxbar faoliyati qat’iy ravishda yo‘riqnomalar, me’yoriy xujjatlar doirasida amalga oshirilishi lozim bo‘lgan xollarda qabul qilinadi. Bunday qarorlar ba’zan kundalik, ba’zan keskin masalalar bo‘yicha qabul qilinadi, lekin o‘zgarishlar asosag muddatlarga, ayrim sifat parametrlariga ijrochilarga taaluqli bo‘lib, umumiy tizim esa avvalgicha qolaveradigan vaziyatda qabul qilinadi. Bunday gap aslini olshagda xo‘jalik ob’ekti ishlashining mavjud mexanizmini saqlab qolish xaqida boradi.
Raxbar streotip qarorlarni odatda ancha tez, ko‘p tayyorgarlik ko‘rmasdan turib qabul qiladi.
Xodimlarni qabul qilish va ishdan bo‘shatish, korxonani faoliyatini risoladigidek boshqarish yuzasidan chiqarilgan buyruqlarni shunday qarorlar jumlasiga kiritish mumkin.
Tashabbusli qarorlar o‘z tavsifiga ko‘ra novatorlarcha, mazmuniga ko‘ra istiqbolli bo‘lgan qarorlardir. Bunday qarorlar ilk bor vujudga keladi. Bunday qaorlar mavjud vaziyatni sinchkovlik bilan batafsil o‘rganishni, maxsus kuzatuv materiallariga asoslanini, maxsus xisob-kitoblarning bajarilishini jalb qiladi.
Tashabbusli qarorlar erkin xarakatga asolanib qabul qilinadi.
An’anaviy qarorlar- bu odatiy vaziyatlarda qubl qilinadigan qaorlardir. Ularning xarkat doirasi olidan ma’lumdir. Bunga korxona yoki firmaning ishlab chiqarish dasturini qabul qilish yuzasidan qabul qilingan qaror. Misol bo‘la oladi. Tavsiyali qarorlar o‘z mohiyatiga ko‘ra tashabbusli qarorlarga yaqindir. Bunday qarorlarga korxona faoliyatini yaxshilash borasidagi tavsiyalar o‘z aksini topadi.
Aniq qaorlar to‘la-to‘kich axborot mavjud bo‘lgan xoldagina qabul qilinadi. Shu sababli bunday qaorlarning amalga oshish extimolligi bIrga yaqin bo‘ladi. Noaniq qaorlar- bu tavvakal bilan chala axborotga asosnalib qabul qilinadigan qaorlardir. Boshqacha qilib aytganda, bunday qarorlar kutiladigan natijalarga baxo berish imkoniyachti bo‘lmagan xollarda tavvakal qilib qabul qilinadigan qarorlardir.
Masalan, Mudofaa vazirligining eng yangi, murakkab qurolni yaratish to‘g‘risidjagi loyixani tasdiqlash bo‘yicha qabul qilingan qarori odatda noaniq qaror shaklida bo‘ladi. Chunki ishlab chiqarilgan qurolning qanchalik samarali yoki samarasiz bo‘lishi uning jangda qanchalik yaratganligi, nechog‘lik mo‘ljallaganimizni oqlagani bilan isbotlanadi. Extimol, taxmin qilgan urush bo‘lmay qolishi, tavvakal qilib ishlab chiqarilgan yangi qurolimizga esa extiyoj xam tug‘ilmaslgi mumkin.
Ana shunday va shunga o‘xshash xollarda qubl qilingan qarorlar odatda noaniq yoki tavvakal qalib qabul qilingan qarorlar xisoblanadi.
Amal qilish xarakteriga qarab boshqaruv qarorlari quyidagi turlarga bo‘linadi:
*vaqtinchalik qarorlar
*tezkor (operativ) qarorlar
*muntazam qarorlar
*vaqti-vaqti bilan qabo‘l qilinadigan qarorlar.