8-mavzu: O‘quvchilarda ijodiy fikrlash, muammolarni hal eta olish va bilimlarni rivojlantirishga qaratilgan turli ta’lim yondashuvlari, startegiyalari, texnologiya va metodlari Reja

O‘z o‘rnini belgilab olishga imkoniyat beruvchi topshiriqlar:
 
turli yo‘nalishlardagi sifatli topshiriqlarni tanlash (kreativlik (nazariy-
ixchamligi va boshqalar);

---

o‘quv faoliyati usulini asosli tanlash imkonini yaratuvchi topshiriqlar 
(o‘qituvchi va sinfdoshlar bilan o‘zaro aloqa qilish usullari, vazifalarni kim bilan va 
qanday bajarish);
o‘quv faoliyatini tanlash (qisqa vaqt davomida mavzuni o‘zlashtirish, 
mavzuni bo‘laklarga bo‘lib o‘zlashtirish);
o‘quvchilar tomonidan qaysi yo‘nalishda rivojlanishini tanlash.
O‘zini o‘zgartirish, rivojlanishga qaratilgan topshiriqlar:
 
o‘quvchi tomonidan o‘z xohishi bilan o‘zining bajargan faoliyat natijalarini 
tahlil qilishi;
bir necha masalalarni yechib bo‘lgach (masalan, matematik masalalar) 
o‘qituvchi tomonidan berilgan mezonlar asosida har bir o‘quvchi tomonidan o‘z 
ishini baholash;
o‘qishdagi shaxsiy istiqbollarini belgilab olishga qaratilgan topshiriqlar 
(o‘quv faoliyat natijalarini rejalashtirish, shakl, muddatlarini rejalashtirish);
o‘z-o‘zini rivojlantirishga qaratilgan sub’ektiv murakkab mashg‘ulotlar va 
vaziyatlar (masalan tarix fanidan ma’ruza yozish, lekin ma’ruza baholanmaydi, 
oldingi qilingan ma’ruzalar bilan taqqoslanib, natijalari tahlil qilinadi);
turli xususiyatlarni (sabr, ijod, o‘zaro ta’sir qilish va boshqalar) namoyon 
bo‘lishini talab etuvchi, o‘quvchi o‘z xohishidan kelib chiqib, tanlay oladigan 
topshiriqlar (baholanmaydi);
kasbiy qiziqishidan kelib chiqib tanlashga imkon yaratuvchi topshiriqlar. 
Demak, yuqoridagi fikrlardan m’lumki, shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim 
texnologiyasida o‘quv materiallar mazmuni o‘qituvchi tomonidan o‘quvchini 
qiziqtiradigan, uning shaxsiy tajribasiga mos keladigan, fikrlashga undaydigan, 
ijodiy yondoshgan holda qayta ishlanadi. Buning uchun o‘quv matnlarini, didaktik 
materiallarni, ulardan foydalanish bo‘yicha metodik tavsiyalarni, o‘quv dialogi 

---

shakllarini, o‘quvchilar bilimini nazorat qilish shakllarini maxsus loyihalashtirilib, 
o‘quvchilarni bilim olish va rivojlanishiga qaratiladi. Har bir o‘quvchining 
rivojlanishi va o‘z-o‘zini namoyon qilishi uchun bizningcha, quyidagi o‘quv 
muhitini tashkil qilish lozim:
- turli mazmun, shakl va turdagi o‘quv materialini tashkil qilish va 
foydalanish;
- o‘quvchiga topshiriqlarni o‘zi bajarish usullarini tanlash imkonini berish;
- mustaqil va ommaviy ijodiy faoliyat uchun sharoit yaratish;
- mashg‘ulotlarda kichik guruhlarda ishlashni tashkil qilish (trening, 
imitatsion-rolli o‘yinlar, dialog);
- individual dasturlar ishab chiqish va ulardan foydalanish;
- loyihalash metodidan foydalanib o‘quv jarayonini tashkil qilish.