8-мавзу. Ишчи кучи миграцияси ва унинг меҳнат бозорига таъсири

юқори малакали ишчи кучи миграцияси; 

паст малакали ишчи кучи миграцияси;
г) меҳнат сафарининг давомийлигига қараб: 

қайтиб келмайдиган миграция 
– узоқ муддатга мўлжалланган ёки 
абадий бўлиб, одатда, бунга ташқи миграцияси ва ички миграциянинг 
қишлоқдан шаҳарга бўлган миграцияси мисол бўлади;

вақтинчалик миграция
– ишга муайян муддатга кетишини ўз ичига 
олади. Бунга ташқи миграциянинг маълум муддатга шартнома бўйича 
қайтариб келиш шарти бўйича келишган кўчиб кетиши мисол бўла олади;

мавсумий миграция 
– бир йил ва ундан кам бўлган ҳолда бирор бир 
ҳудуддан бошқа ҳудудга мавсумий иш бўйича боришини тақозо этади;

тебранувчан миграция 
– ишчи кучининг бир аҳоли пунктидан 
бошқасига мунтазам равишда ишга бориши ва яна қайтиб келишини ўз ичига 
олади. Унинг мунтазамлиги меҳнат фаолиятининг тартибига мос келади. 
Тебранувчан миграция урбанизация шароитида юзага келади. Асосий 
йўналишлари – қишлоқдан шаҳарга, шаҳар яқинидан агломерация ўзагига. 
Тебранувчан миграция йирик ва ўрта шаҳарларнинг таъсир доирасида 
тарқалган бўлиб, у ўша ерда ишчи кучини шакллантиришнинг муҳим 
манбаидир. Шаҳар яқинига қатнайдиган транспортнинг ривожланиши билан 
бу хилдаги ҳаракат айниқса, тез ортиб бормоқда, уларнинг кўлами, жадаллиги 
ва оқибатлари доимий кўчиб боришлар миқдоридан ортиб одатий ҳолга 
айланиб бормоқда.
д) қонун жиҳатдан: 

қонуний миграция; 

ноқонуний миграция. 

---

Мамлакатда миграция жараёнлари жадаллигини баҳолаш ва унинг 
суръатини аниқлашда миграция коэффициенти кўрсаткичларидан ҳам 
фойдаланилади. Ушбу кўрсаткичларга келиш коэффициенти, кетиш 
коэффициенти ва миграция сальдоси коэффициенти кириб, улар ҳар минг 
кишига нисбатан ҳисобланади: 
Аҳолининг келиш жадаллиги коэффициенти: 
Кк 

Кс 

Аўс * 1000
(1) 
Аҳолининг жўнаб кетиш жадаллиги коэффициенти:
Кж 

Жс 

Аўс * 1000 
(2) 
Миграция қолдиғи ёки аҳолининг миграция ўсиши коэффициенти:
Кмс 

Кк 

Кж
(3) 
Бу ерда: Кк – келиш жадаллиги коэффициенти; 
Кс – келганлар сони;
Аўс – ўртача аҳоли сони; 
Кж – жўнаб кетиш жадаллиги коэффициенти; 
Жс – жўнаб кетганлар сони; 
Кмс – миграция сальдо коэффициенти. 
Кетиш коэффициенти мазкур ҳудуд аҳолисининг миграция фаоллиги, 
келиш коэффициенти эса ҳудуднинг мигрантлар учун қулай эканлигини 
тасвирлаб беради. Миграция сальдосининг миқдори (ижобий ёки салбий) 
миграциянинг ишчи кучи бозорини шакллантиришга бевосита таъсирини 
тавсифлайди. Бунга мазкур минтақадаги келган ва кетганлар таркибидаги 
фарқ (тафовут) таъсир қилади. Мусбат белги мазкур ҳудудга аҳолининг 
келиши, манфий белги жўнаб кетганлигини билдиради.