8. Elektr jarohatni insonni shaxsiy hususiyatiga bo’g’liqligi

34. Ionli nurlanishlarni aniqlash usullari

Radioaktiv nurlanishlarni aniqlash va o‘lchash uchun quyidagi usullardan foydalaniladi.

Ionizatsion usul. Gazli muhitda radioaktiv nurlar ta’sirida nurlanishgacha bo‘lgan elektron neytral molekulalar va atomlarning ionlashuvi yuzaga keladi. Elektr maydoni ta’sirida ionlashgan gazli muhitda zaryadlangan zarrachalarning yo‘naltirilgan harakati vujudga keladi. Ionlashgan tok miqdorini o‘lchab, radioaktiv nurlanish intensivligi haqida xulosa qilinadi.

Fotografik usul. Radioaktiv nurlanish ta’sirida bromli kumush molekulalarini parchalanishiga asoslangan. O‘lchash oralig‘i 0-10 Rentgen. Afzalligi – hujjatlashganligi. Kamchiligi – jarayonning murakkabligi.

Kimyoviy usul. Ayrim moddalarning molekulalarini radioaktiv nurlar ta’sirida parchalanib, yangi kimyoviy birikmalar hosil qilish xususiyatiga asoslangan.

Afzalligi: tirik to‘qimalarning yutuvchanlik xususiyatiga yaqin muhit hosil qilish imkoniyati; radiatsiyaning yuqori darajasida ham o‘lchash mumkin.

Kamchiligi: kichik sezgirlik qobiliyati; katta o‘lchash xatoligi.