8-§. Termodinamika asoslari asosiy formulalar

Javob: F= 50mN ga teng.


7-masala. Kapillyarga qon 22 mm balandlikka ko‘tarildi. Agar naychaning ichki diametri d = 1mm ga teng bo‘lsa, qonning sirt taranglik koeffitsientini toping.

Berilgan: d = 1mm h = 22 mm ___________ σ=?

Yechish: Ma’lumki suyuqlik kapillyar bo‘yicha balandlikka ko‘tarilishi suyuqlikni egrilangan sirti ostidagi qo‘shimcha gidrostatik bosimga teng bo‘lguncha ko‘tariladi, ya’ni . Bu yerda . Demak, .

Masalalar
9.1. Simobli idishning ichiga ichki diametri d=3mm bo‘lgan ikki uchi ochiq kapillyar naycha tushirilgan. Idishdagi va kapillyar naydagi simob sathi balandliklarining farqi ∆h=3.7 mm. Kapillyar naychadagi simob meniskining egrilik radiusi nimaga teng?
Javob:R=-r/cosθ=2mm.
9.2. Suvli idishga diametrik d=1mm bo‘lgan, ikki uchi ochiq kapillyar naycha tushirilgan. Idishdagi va kapillyar naychadagi suv sathi balandliklarining farqi ∆h=2.8 smga teng. 1)Kapillyar naychadagi suv meniskining egrilik radiusi nimaga teng? 2)Agar suv to‘la ho‘llovchi bo‘lganda, idishdagi va kapillyar naychadagi suv sathi balandliklarining farqi nimaga teng bo‘lardi?
Javob:K=0,53, ∆h=2,98sm.
9.3. Suv to‘la ho‘llovchi bo‘lganda kapillyarda 2 sm ko‘tarilishi uchun, kapillyar naychaning ichki diametri qanday bo‘lishi kerak? Masala, kapillyar naycha 1) Yerda va 2) Oyda bo‘lgan hollari uchun yechilsin.
Javob:1) d=1,5mm, 2)d=8,8mm.
9.4. Diametri d₁=1 mm va d₂=2 mm bo‘lgan tutash kapillyar naychadagi simob sathi balandliklarining farqi topilsin. Simob to‘la ho‘llamovchi deb hisoblansin.
Javob:∆h=7,5mm.
9.5. Ichki diametri 2 mm bo‘lgan kapillyar naycha suyuqlikka tushirilgan. Kapillyar naychada ko‘tarilgan suyuqlikning og‘irligi 9∙10^-5 kG bo‘lsa, suyuqlikning sitr taranglik koeffitsienti topilsin.
Javob:d=0,07H/m.
9.6. Agar ksilema (o‘simliklar ichida oziq moddalar tashiladigan naychalar sistemasi) kapillyarlari radiusi 0,0010 sm bo‘lsa, ularda suv sirt taranglik kuchlari ta’sirida qanday balandlikka ko‘tarilishi mumkin? θ=0 deb hisoblansin.
Javob: h=1,5 m.