7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

Ko`chirma 
chilik 
darajalari 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

246 
 
10-topshiriq.  Tahrir  jarayonida  muharrir  va  muallifning  faoliyatiga 
e`tibor qarating, o`zingiz bir kitobni  tahlil qiling. 
Tahrirda  muallif  maqsadi,  asar  g‘oyasi,  hayotiy  va  badiiy  haqiqat  mantig`i, 
qahramonlar xulqi kabilar hisobga olinadi. 
Tahrirda  muallif  va  muharrir  munosabatlari,  mualliflik  huquqi  va 
muharrirning matniga aralashish imkoniyatlari mavjud. 
  Muharrir faoliyatining bir jihati kitob nomi, unvoni haqidagi ma’lumotlar va 
nashriyot bildirgichlari majmuini tuzish va rasmiylashtirishdan iborat.  
  Muharrir  kitob  bildirgich  ma’lumotlarini  tuzish  va  tahrir  qilish  jarayonida 
qo‘yidagilarga alohida e’tibor beradi:  
1.Annotatsiya. 2. So‘z boshi.  3. Kirish. 4. Tarjimai hol. 5. Xotima.  6. Sharh 
va  izohlar.  7.  Eslatma  va  ilovalar.  8.  Lug`at  va  bibliografik    ko‘rsatgichlar.  9. 
Adabiyotlar ro‘yxati.  10. Voqea hodisalar taqvimi (xronologik ko‘rsatgichlar.  11.  
Shartli qisqartmalar. 12. Mundarija. 
    Tahrir    etuvchi    uchun  uch-to‘rtta  so‘zni  qo‘shish,    yoki  to‘rt-beshta  
jumlani  bitta  gap  shakliga keltirish yetakchi  maqsad emas. Qalamga olingan 
mavzu  qanday  qilinsa,  ixcham,  lo‘nda  shaklda  egasiga    etadi.  Muharrirning 
qisqartirishi quyidagi mezonlarda aks etadi. 
1.  Muallifning        yangilik        orqali        maqsadini        aniqlash.        Keyingi 
qisqartirishlar esa ana shunga asoslanadi. 
2.  So‘z  o‘rniga  boshqa  birini  qo‘llash,  almashtirish.  Bunda  fikrning 
ta’sirliligi  va  ifodaliligi  nazarda  tutiladi.  Muharrir  bu  o‘rinda  so‘z  sinchisi 
vazifasini o‘taydi. 
3.  Jumladagi ayrim cho‘ziq ibora va birikmalarni    yaxlitlashtirish, ba’zi 
so‘zlardan voz kechish. 
  4. Bir  abzats    ichida  bor  bo‘lgan  jumlalarni  fikriy  bog‘liqligiga  qarab 
umumlashtirish.      
 
 
 
 
 

---

247