71 Qoramol kasalliklari indd

Касаллик ҳайвонларга қандай юқади?
Касалланган ҳайвонлар билан соғлом ҳайвонларнинг бир 
жойда сақланиши, касалланган ҳайвонларнинг сўлаги, балғами, 
сийдик ва ахлати билан ишчи ходимларнинг кийим-кечаклари 
ҳамда асбоб-ускуналари соғлом ҳайвонларга ишлатилиши; хў-
жалик атрофи ва ем-хашак сақлаш жойларида кемирувчилар, 

---

12
100 китоб тўплами
қушлар ва дайди итларнинг кўпайиши; касалланган ҳайвон-
лар ташилган транспорт воситалари, ҳайвонларни сақлаш ва 
озиқлантириш шароитларининг талаб даражасида эмасли-
ги, суғориш воситалари ва бошқа хўжаликлар билан алоқа-
лар яъни наслли ҳайвонлар, ем-хашак алмашиш ҳамда сунъий 
уруғлантириш воситалари орқали юқиши мумкин.
Касалликнинг клиник белгилари. 
Касаллик қўзғатувчиси 
организмга тушгач клиник белгилар тезда намоён бўлавер-
майди. Вирус организмда бир муддат кўпаяди. Бунга 
инку
-
бацион давр
дейилади ва бу давр 2-14 кун орасида ўзгариб 
туради. Ҳайвонда тана ҳароратининг кўтарилиши, маюслик, 
тил, лаб, лунж, милкларда аввалига қизариш, кейин ичла-
ри сув билан тўла шишлар-афталар пайдо бўлади (1-расм).
24-48 соат дан сўнг бу суюқлик тўла шишлар ёрилиб, ўрни-
да яра пайдо бўлади. Ҳайвонда иштаҳа йўқолиши, оғзидан 
сўлак оқиши ва ҳайвон тўхтовсиз оғзини чапиллатиши, тит-
роқ ҳолатлари кузатилади. Туёқлар орасида аввал сувли 
пуфак чалар пайдо бўлади. Сўнгра бу шишлар ёрилиб, ярага 
айланади. Ҳайвонда сут бериш камаяди, ҳаттоки иккиламчи 
касаллик сифатида сут бези касалликлари, маститлар бошла-
нади. (2-3 расм). Бўғоз ҳайвонлар бола ташлайди. Касаллик 
қўзғатувчиси қонга тушиши натижасида ёш бузоқларда ўлим 
кузатилади.
1-расм. Қорамолларда (оқсил касаллигида) 
оғиз бўшлиғидаги яраларнинг пайдо бўлиши

---

13
Қорамол касалликлари
71–
китоб
2-расм. Сигирларнинг елин сўрғичларида (оқсил касаллигида) 
яра (афта)ларнинг пайдо бўлиши
3- расм. Қорамолларда (оқсил касаллигида) туёқлардаги ўзгаришлар