71 Qoramol kasalliklari indd

Клиник белгилари.
Ёш ҳайвонларда тўсатдан тана ҳаро-
ратини кўтарилиши, юрак уриши ва нафас олишнинг тезла-
шиши, ҳолсизлик билан намоён бўлади. Бундан ташқари тум-
шуқлари қуруқ бўлиб, кўз шиллиқ пардалари қонталашади.
1-2 кун ўтгач, септик ҳолатга энтерит қўшилади. Ич сувдек 
кетади, унга кўпиксимон, ҳаво пуфакчалари аралашган, оқ-
кўкимтир рангда, бадбўй ҳидли бўлади. Ҳазм бўлмаган сут ич 

---

21
Қорамол касалликлари
71–
китоб
кетганда лахта-лахта сузмасимон бўлиб ўтади. Бўйнини ёни-
га ташлаб биқинига тираб ётади. Кўзлар чўкиб, жун ўзининг 
ялтироқлик табиий ҳолатини йўқотади. Терида ёпишқоқ тер 
қотиб қолади ва сассиқ ҳид таратади. Коматоз ҳолат юзага ке-
лади ва ўз вақтида даволанмаса ўлим кузатилади (9-расм).
9-расм. Касалликнинг бузоқларда клиник белгилар
Касалликнинг аниқ ташхиси лаборатория текширувлари 
асосида амалга оширилади.
Паталогоанатомик ўзгаришлар
. Ўлган ҳайвон танаси 
озғин, орқа чиқарув тешиги атрофи ва орқа оёқлар ахлат 
билан ифлосланган, шиллиқ пардаларда кучли қонсизла-
ниш, қизариш, қон қуйилган, ингичка ичакда озиқ-овқат 
қолдиқларининг суюқ, шилимшиқ аралашмаси бўлади. 

---

22
100 китоб тўплами
10-расм. Касалликдан нобуд бўлган бузоқнинг кўриниши
Даволаш.
Касал ҳайвонларни даволашда сақлаш ва 
озиқлантириш шароити яхшиланади. Оғиз сути ўрнига фи-
зиологик эритма ёки аччиқ дамланган қора чой совутиб 
берилади. 1 л юқорида қайд қилинган суюқликларга товуқ 
тухумини аралаштириб бериш яна ҳам фойдалироқ. Анти-
биотикларни ишлатишдан аввал, ажратиб олинган эшери-
хиянинг уларга сезувчанлигини аниқлаб олиш шарт. Даво-
лаш учун синтомицин қўлланилади. Биринчи марта 40 мг, 
кейин ҳар 4-6 соатда 20 мг дан бериб борилади. Биомицин, 
терромицин, тетрациклин 2-3 марта 15-20 мг дан, колимицин 
15-20 мг, полимикцин эса 4 мг миқдорда тавсия этилади. Ан-
тибиотикларни сут билан бериш маъқулроқ.
Юрак-қон томирлар фаолиятини яхшилаш учун кофеин, 
камфоралар қўлланилади. Антибиотиклар ва сульфанила-
мид препаратларидан сульфазол, сульцимид, дисульфан, 
фтолазолларни ҳам қўллаш мумкин. Тери остига ёки қорин 
бўшлиғига глюкоза-тузли эритмаларни юбориш сув-туз ал-
машиниш жараёнини ушлаб туришга ёрдам беради. Чуқур 
клизма қилиб, ичак тозаланади (11-расм).

---

23
Қорамол касалликлари
71–
китоб
11-расм. Касалланган бузоқларни даволаш муолажаларини ўтказиш 
ва ишлатиладиган дори воситалари