71 Qoramol kasalliklari indd

Касалликни олдини олиш ва қарши курашиш чорала-
ри.
Ҳар қандай касалликлардан ҳимояланиш учун ҳайвон-
ларни сақлаш шароити ва озиқлантириш зоогигиеник кўр-
саткичларга мос ҳолда бўлиши зарур. Туғруқ давомида ва 
туғруқдан кейинги даврда тозалик қоидаларига риоя қилиш 
лозим. Бузоқнинг киндигига туғруқдан кейин антисептик 
эритма йод настойкаси суриш ва киндик яллиғланишини 
олдини олиш лозим. Бузоқнинг бошпанаси ва таги тоза, қу-
лай бўлиши ҳам муҳим (12-расм).

---

24
100 китоб тўплами
Вакцинация ва гипериммун зардоблар.
Эмлаш бузоқ 
сепсисидан сақланишнинг энг самарали, арзон ва содда 
усулидир. Бўғоз сигирлар туғруққа 1,5-2 ой қолганида эмла-
ниб оғиз сутидаги антитаначаларнинг миқдори оширилади. 
Бўғоз сигирларни эмлашдан ҳосил бўлган антитаначалар-
нинг бузоққа ўтиши ва касалликдан ҳимоя қилиши учун бу-
зоқлар оғиз сутларини оналаридан эмиши шарт.
Эмлашда фақат E.Сoli учун тайёрланган вакциналар ёки 
бошқа агентлар билан бирга тайёрланган аралаш вакцина-
лар қўлланиши мумкин. Бузоқ сепсисига қарши вакциналар 
соғлом бўғоз сигирларнинг тери остига юборилади. Бўғоз 
бўлмаган сигирлар ва бузоқлар эса эмланмайди (13-расм).
12-расм. Бузоқларни сақлаш ва парваришлаш

---

25
Қорамол касалликлари
71–
китоб
13-расм. Касалликни олдини олиш мақсадида 
қўлланиладиган вакциналар
СИГИРЛАРДА МАСТИТ КАСАЛЛИГИ
Мастит 
Mastitis 
– сут эмизувчи ҳайвонларда учрайдиган 
касаллик бўлиб, асосан елин тўқималарининг яллиғланиши 
билан характерланади.
Касалликнинг иқтисодий зарари.
Сут миқдорининг ка-
майиши, сифатини бузилиши, даволаш харажатларининг 
кўпайиши ва баъзан ҳайвонларни эрта бракка чиқаришга 
сабаб бўлиб, чорвачилик хўжаликларига катта иқтисодий 
зарар келтиради. Масалан: мастит соғин сигирлар орасида: 
қўл билан соғишда 
20-25%, 
машина билан соғишда 
35-40% 
учрайди. Сутдан чиққан – 
сервис даврида 
17,5%, соғин яъни 
лактатция даврида 
20-23,7 фоизгача етади. Бунда:
1. Олинадиган умумий сут миқдори 15-20% пасаяди ва 
унинг ёғлилик даражаси 0,8-1% гача тушиб кетади. Сутнинг 
санитария сифати пасаяди, яъни бундай сутдан тайёрлана-
диган сут маҳсулотлари сифатсиз бўлади.

---

26
100 китоб тўплами
2. Юқори маҳсулдор ҳайвонларнинг хўжаликда фой-
даланиш муддати 6-8 ёшгача қисқаради. Сигирлар қисир 
қолади.
3. Ёш ҳайвонларда диспепция (ич кетиши) ва ёш бола-
лар истеъмол қилганда скарлатина (қизил қўйлакча тошма-
лар) каби касалликларни келтириб чиқаради.